Tất cả quy định về thăm nuôi con sau ly hôn

Một trong những vấn đề quan trọng và thường gây nhiều tranh chấp sau ly hôn là quyền và trách nhiệm của cả hai vợ chồng đối với con sau khi hôn nhân kết thúc. Điều này không chỉ liên quan đến việc ai sẽ nuôi dưỡng con mà còn bao gồm cả quyền của người không nuôi nuôi trong việc thăm và tiếp xúc với con. Bài viết này sẽ tư vấn luật về các quy định về quyền được thăm nuôi con sau ly hôn, với mục tiêu giúp bạn hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong vấn đề này.

1. Khung pháp lý điều chỉnh quy định về thăm nuôi con sau ly hôn

Việc quy định quyền nuôi dưỡng và thăm con sau ly hôn được điều chỉnh bởi các điều luật trong Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014.

2. Quyền thăm nuôi con sau ly hôn là gì?

Khi vợ chồng ly hôn thì Toà án ban hành quyết định (trường hợp ly hôn thuận tình) hoặc bản án (trường hợp ly hôn đơn phương) quy định về việc ly hôn con ở với ai.

Sau đó phát sinh việc thăm nuôi con sau ly hôn. Thăm nuôi con sau ly hôn nghĩa là thăm hỏi, trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng con nhằm bảo vệ quyền lợi và ích lợi của trẻ em trong công việc duy trì mối quan hệ với cả hai vợ chồng, ngày cả khi họ không còn sống chung với nhau.

 Thăm nuôi con không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con.

3. Cha mẹ có đương nhiên có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng con sau ly hôn không?

Luật ly hôn, cụt thể là Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định

“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1.Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2.Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3.Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Như vậy, cha mẹ phải trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con ngay cả sau khi ly hôn: đó vừa là quyền cũng là nghĩa vụ. Xem thêm:

Quyền nuôi con khi ly hôn: Tư vấn của luật sư

4. Quy định về quyền thăm nuôi con sau ly hôn

Theo quy định, sau khi ly hôn, một trong hai phụ huynh sẽ được giao quyền nuôi con cái. Trong trường hợp cả hai phụ huynh đều đồng ý, họ có sự đồng thuận về quyền nuôi dưỡng và thời gian thăm con. Nếu không đạt được sự đồng ý, quyền nuôi dưỡng sẽ được quyết định bởi tòa án dựa trên lợi ích tốt nhất của trẻ em.

Cùng với nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con, cha, mẹ không trực tiếp nuôi con vẫn phải đảm bảo quyền được chăm sóc, giáo dục của con. Theo khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

“Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

3.Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.”

Như vậy, pháp luật đã quy định một cách tương đối rõ ràng về quyền thăm nuôi con sau ly hôn của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, pháp luật hôn nhân và gia đình Việt Nam chưa quy định cụ thể cơ chế xác định cách thức và thời gian, số lần, địa điểm thăm nom con của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn, việc đưa đón con đi chơi có phải được sự đồng ý của người trực tiếp nuôi con hay không?

Cách thức, thời gian, địa điểm thăm nom con do các bên thỏa thuận trên cơ sở quyền lợi của con và phải được Tòa án công nhận hoặc Tòa án quyết định nếu không thỏa thuận được.

5. Ngăn cản quyền thăm nuôi con sau ly hôn có vi phạm pháp luật?

Không cho thăm con sau ly hôn là một hiện tượng xẩy ra khá phổ biến. Nó như một sự trả thù của người này với người kia mà nạn nhân là đứa trẻ. Người cha và/hoặc người mẹ nghĩ mình có quyền làm điều đó, nhưng thực ra họ đang vi phạm pháp luật.

Người trực tiếp nuôi con và thành viên khác trong gia đình cũng không được phép ngăn cản quyền thăm nuôi con sau ly hôn của người không trực tiếp nuôi con, theo khoản 2 Điều 83 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014:

“Điều 83. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

2.Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.”

Do vậy, nếu ngăn cản quyền thăm nuôi con sau ly hôn là vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền của trẻ em được chăm sóc, yêu thương và giáo dục bởi cả cha lẫn mẹ.

6. Ngăn cản quyền thăm con bị xử lý như thế nào?

Nếu bạn bị ngăn cản quyền thăm con bị thì có thể cân nhắc hai cách xử lý sau đây:

a. Xử lý ngăn cản quyền được thăm nuôi con sau ly hôn bằng biện pháp hành chính

Bất kỳ người nào có hành vi cản trở quyền thăm con của người không trực tiếp nuôi con, không cho thăm con sau ly hôn có thể bị xử lý theo thủ tục hành chính, cụ thể là phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền theo quy định tại Điều 56 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Theo quy định người có hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.

Để đảm bảo quyền và lợi ích của mình, người bị ngăn cản quyền thăm có có thể tố cáo hành vi cản trở quyền thăm con tới cơ quan công an hoặc UBND để cơ quan có thẩm quyền xử phạt hoặc xin xác nhận của UBND hoặc công an về việc người trực tiếp nuôi con có hành vi cản trở quyền thăm con để yêu cầu cơ quan thi hành án việc chăm nom, chăm sóc con theo bản án, quyết định của Tòa án.

b. Yêu cầu cơ quan thi hành án can thiệp để thực thi quyền được thăm nuôi con sau ly hôn

Nếu vợ chồng ly hôn thuận tình thì Toà án ban hành Quyết định công nhận thuận tình ly hôn. Nếu vợ chồng ly hôn đơn phương thì Toà án banh hành bản án. Quyết định hay bản án của Toà quy định về quyền trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.

Vợ chồng có nghĩa vụ phải thực hiện quyết định hoặc bản án của Toà án. Nếu một bên không tự nguyện thực hiện đúng thì bên kia có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thi hành quyết định hoặc bản án của Toà án.

Để làm việc này, bạn cần nộp đơn yêu cầu thi hành án tới cơ quan thi hành án có thẩm quyền: Chi cục thi hành án huyện có trụ sở cùng địa bàn với Tòa án ra bản án, quyết định về cấp dưỡng nuôi con, để yêu cầu thi hành án. Lưu ý: Nếu người vi phạm (bị đơn) ở nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Chi cục thi hành án cấp tỉnh.

Hồ sơ yêu cầu thi hành án về thực thi quyền được thăm nuôi con sau ly hôn gồm các tài liệu sau:

• Đơn yêu cầu thi hành án dân sự theo mẫu Mẫu số D04-THADS Thông tư số 01/2016/TT-BTP năm 2016.
• Bản án hoặc quyết định của Tòa án về việc ly hôn, quyền nuôi con
• Tài liệu, chứng cứ chứng minh việc không cho thăm con sau ly hôn.

c. Khởi kiện yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con khi bị ngăn cản thăm nuôi con

Do một bên ngăn không cho thăm con sau ly hôn nên đã xâm phạm quyền của con, là căn cứ để yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn (chi tiết có tại bài viết Thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn).

việc thay đổi người trực tiếp nuôi con không phải lúc nào cũng dễ dàng và thường yêu cầu sự đánh giá kỹ thuật lưỡng. Dưới đây là một số điểm quan trọng cần xem xét khi yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

• Lý do hợp lệ : Để yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con, phụ huynh phải có lý do hợp lệ. Điều này có thể bao gồm sự thay đổi trong tình hình kinh tế hoặc sức khỏe của phụ huynh đang nuôi dưỡng, hoặc có bằng chứng mới về tận dụng hoặc bất kỳ hành vi vi không phù hợp nào cho trẻ em.
• Lợi ích tốt nhất của trẻ em: Tòa án sẽ xem xét mọi yêu cầu thay đổi người nuôi dưỡng trực tiếp dựa trên lợi ích tốt nhất của trẻ em. Điều này có ý nghĩa là các yếu tố như ổn định, sức khỏe, và môi trường sống của trẻ em sẽ được xem xét kỹ lưỡng.
• Ý kiến ​​của trẻ em: Tùy thuộc vào tuổi và tình trạng tinh thần của trẻ em, ý kiến ​​của chúng ta có thể xem xét khi xem xét yêu cầu thay đổi người nuôi dưỡng.
• Thực thi: Cần hiểu rằng thực thi bản án của toà về thay đổi người trực tiếp nuôi con không dễ dàng do sẽ có rất nhiều rào cản. Cơ quan thi hành án cũng khó áp dụng nhiều biện pháp cưỡng chế khi liên quan tới đứa trẻ.

Lưu ý rằng việc yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con là một quy trình pháp lý nghiêm ngặt và có thể yêu cầu sự hỗ trợ của một giáo sư có kinh nghiệm.

7. Quyền được thăm nuôi con sau ly hôn có thể bị hạn chế

Cha mẹ cũng cần lưu ý là có thể gặp trường hợp không cho thăm con sau ly hôn vì lý do chính đáng.

Căn cứ tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:

“Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”

Theo quy định trên, có 02 trường hợp người không trực tiếp nuôi con bị hạn chế quyền thăm nuôi con sau ly hôn như sau:

• Lạm dụng việc thăm con để cản trở việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con của người còn lại.
• Lạm dụng việc thăm con để gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con của người còn lại

Thực tế, quyền thăm con bị hạn chế bằng quyết định của Toà án khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
• Phá tán tài sản của con;
• Có lối sống đồi trụy;
• Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội;

Chi tiết có tại:

Hạn chế quyền thăm con sau ly hôn

8. Kết luận

Như vậy, bài viết đã cung cấp những thông tin cần thiết về quyền thăm con, vấn đề giải quyết khi quyền thăm con bị ngăn cản, biện pháp xử lý đối với người vi phạm quyền thăm con. Khi quyền thăm con bị ngăn cản hay người không trực tiếp nuôi con có nhu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con có thể nhờ luật sư tư vấn, hỗ trợ giải quyết các thủ tục giành quyền thăm nuôi con sau ly hôn, quyền nuôi con.

Nếu bạn gặp rắc rối sau ly hôn liên quan tới việc chăm sóc con cái, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý từ luật sư. Đừng hành động theo cảm tính, đừng manh động, đừng vội vã vì điều đó có thể gây hậu quả bất lợi. Công ty Luật Thái An có thể hỗ trợ bạn, chi tiết có tại BÀI VIẾT NÀY.