Giới thiệu về Hợp đồng: Không thể thiếu trong các giao dịch

Hợp đồng là một khái niệm quen thuộc, là một phần không thể thiếu trong xã hội phức tạp ngày nay. Từ việc mua sắm hàng ngày, thuê nhà, ký kết hợp đồng lao động cho đến những giao dịch phức tạp như hợp đồng hợp tác kinh doanh quốc tế, tất cả đều yêu cầu sự hiểu biết về hợp đồng. Điều này đặt ra yêu cầu cho mỗi cá nhân cần có kiến thức cơ bản về hợp đồng, để có thể bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất.

1. Giới thiệu về hợp đồng

Hợp đồng là một thỏa thuận giữa hai hoặc nhiều bên, trong đó mỗi bên đều có nghĩa vụ cụ thể và quyền lợi tương ứng. Hợp đồng có thể được thể hiện bằng văn bản hoặc bằng lời, nhưng dù trong hình thức nào, mục tiêu chính của nó là tạo ra một môi trường giao dịch rõ ràng và an toàn, giảm thiểu rủi ro và xung đột.

Điều 385 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 định nghĩa hợp đồng như sau:

Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

Hợp đồng là một công cụ quan trọng, giúp xác định và bảo vệ quyền lợi của mỗi bên trong một giao dịch. Dù bạn là doanh nhân, người lao động, hay chỉ là người tiêu dùng hàng ngày, việc hiểu và tuân thủ hợp đồng sẽ giúp bạn đứng vững trên bất kỳ lĩnh vực nào.

2. Các loại hợp đồng phổ biến

Có rất nhiều loại hợp đồng. Tuỳ vào tính chất, mục đích mà có những cách phân loại hợp đồng khác nhau. Trong bài viết này, chúng tôi trình bầy các loại hợp đồng phổ biến dựa trên mục đích của giao dịch, như sau:

• Hợp đồng mua bán
• Hợp đồng dịch vụ
• Hợp đồng liên quan tới nhà đất
• Hợp đồng hợp tác, liên doanh, liên kết
• Hợp đồng thuê / cho thuê tài sản
• Hợp đồng vay / cho vay tài sản
• Hợp đồng ủy thác, đại diện
• Hợp đồng thế chấp, cầm cố
• Hợp đồng lao động
• Hợp đồng liên quan đến sở hữu trí tuệ
• …

Chi tiết có tại bài viết sau:

Các loại hợp đồng thông dụng

3. Đàm phán hợp đồng

4. Các yếu tố cần thiết của một hợp đồng hợp pháp

Cần lưu ý rằng, không phải mọi thỏa thuận đều tạo ra một hợp đồng hợp pháp. Một hợp đồng hợp pháp cần phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản. Để một hợp đồng có hiệu lực, nó phải đáp ứng tất cả các điều kiện sau (theo quy định tại điều 117 Bộ Luật dân sự 2015):

• Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

• Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

• Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Ngoài ra, điều 117 cũng quy định là nếu pháp luật có quy định về hình thức của hợp đồng thì thoả thuận phải được thể hiện bằng hình thức đó. Thí dụ: Việc thoả thuận mua bán nhà đất phải được thể hiện bằng hợp đồng công chứng.

Nếu vi phạm một trong những điều kiện trên thì hợp đồng sẽ vô hiệu toàn bộ, tức là hợp đồng không có giá trị pháp lý với hệ quả là các bên phải trả cho nhau những gì đã nhận, bên có lỗi phải bồi thường.

>>>Xem thêm: Hiệu lực của hợp đồng

5. Giao kết hợp đồng

Khi ký kết hợp đồng, việc đảm bảo mọi điều khoản và nghĩa vụ được hiểu rõ và tuân thủ đúng là cực kỳ quan trọng. Dưới đây là một số lưu ý mà bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào cũng cần phải ghi nhớ:

• Đọc kỹ và hiểu rõ nội dung: Điều này có vẻ đơn giản, nhưng không ít người đã mắc sai lầm bởi vì không đọc kỹ hợp đồng trước khi ký. Cần đảm bảo bạn đã đọc mọi trang, mọi dòng và đặc biệt là những điều khoản ẩn sau các ngôn từ pháp lý phức tạp. Một hợp đồng rõ ràng và minh bạch sẽ giảm thiểu khả năng xảy ra tranh chấp sau này.
• Tìm hiểu về quyền và nghĩa vụ của mình: Khi đã hiểu rõ nội dung, bạn cần phải biết đến quyền và nghĩa vụ của mình trong hợp đồng. Điều này không chỉ giúp bạn biết được mình cần phải làm gì và nhận được gì, mà còn giúp bạn bảo vệ quyền lợi của mình trước những khả năng không mong muốn.
• Tư vấn từ chuyên gia hoặc luật sư khi cần: Không phải lúc nào chúng ta cũng hiểu rõ về pháp luật, và đôi khi nội dung hợp đồng lại quá phức tạp. Đó là lúc bạn cần sự giúp đỡ của một chuyên gia hoặc luật sư. Họ sẽ giải thích, đưa ra lời khuyên và đôi khi thậm chí chỉnh sửa hợp đồng để đảm bảo lợi ích của bạn được bảo vệ tốt nhất.
• Việc lưu trữ hợp đồng: Sau khi hợp đồng đã được ký kết, việc lưu trữ nó một cách an toàn là vô cùng cần thiết. Hợp đồng nên được bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp và nơi dễ bị mất mát. Nếu có khả năng, việc lưu trữ bản sao điện tử của hợp đồng trên các dịch vụ lưu trữ đám mây hoặc ổ cứng di động cũng là một cách hiệu quả để đảm bảo bạn luôn có bản sao của hợp đồng khi cần. Ngoài ra, việc lưu giữ các bản gốc trong một két sắt hoặc nơi an toàn khác cũng là một biện pháp cần thiết.

Bạn cần thận trọng trong việc giao kết hợp đồng để tránh mắc phải những sai lầm không đáng có, chi tiết có tại:

Hãy cẩn thận khi giao kết hợp đồng

Tóm lại, việc ký kết hợp đồng là một quá trình cần sự cẩn trọng và chu đáo. Việc tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp bạn đảm bảo quyền lợi và tránh khỏi những rủi ro không cần thiết trong tương lai.

6. Sửa đổi hợp đồng (nếu có)

7. Vi phạm hợp đồng

Việc vi phạm hợp đồng không chỉ gây ra những tổn thất kinh tế cho các bên liên quan mà còn ảnh hưởng sâu rộng tới uy tín và mối quan hệ trong lĩnh vực kinh doanh. Cụ thể, hậu quả của việc vi phạm hợp đồng có thể được phân tích như sau:

a. Hậu quả của việc vi phạm hợp đồng có thể là gánh chịu trách nhiệm dân sự:

Đây là hậu quả đầu tiên và trực tiếp nhất khi vi phạm hợp đồng. Theo quy định của pháp luật, bên bị vi phạm có quyền áp dụng chế tài tương thích và bên vi phạm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bên bị hại, bao gồm cả thiệt hại trực tiếp và gián tiếp. Việc bồi thường có thể dưới hình thức tài sản, tiền mặt hoặc bằng việc thực hiện một hành vi cụ thể. Thiệt hại không chỉ bao gồm giá trị vật chất mà còn liên quan đến những mất mát về cơ hội kinh doanh, chi phí phát sinh và các khó khăn tiềm ẩn.

Thí dụ: Nếu bên bán hàng giao hàng không đúng theo tiêu chuẩn hàng hoá quy định tại hợp đồng thì phải bồi thường cho bên kia, cũng như chịu phạt vi phạm hợp đồng (nếu hợp đồng có quy định).

Bạn hãy đọc bài viết sau để hiểu về các chế tài có thể áp dụng:

7 chế tài thương mại bạn cần biết

b. Hậu quả của việc vi phạm hợp đồng có thể là gánh chịu trách nhiệm hình sự:

Trong một số trường hợp, vi phạm hợp đồng không chỉ dừng lại ở mức trách nhiệm dân sự. Khi vi phạm hợp đồng đi kèm với các hành vi lừa đảo, gian lận hoặc cố ý làm mất tài sản của bên kia, người vi phạm có thể phải đối mặt với trách nhiệm hình sự. Hậu quả của việc này có thể là bị kết án tù hoặc phải nộp một khoản tiền phạt lớn.

Thí dụ: Nếu một cá nhân ký hợp đồng bán tài sản cho một người khác, đã nhận đủ tiền nhưng không giao hàng. Người bán dù có tài sản nhưng không chịu trả nợ, chặn mọi liên lạc, bỏ trốn thì người đó bị truy cứu tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

c. Hậu quả của việc vi phạm hợp đồng có thể là uy tín bị suy giảm, mối quan hệ hợp tác xấu đi nghiêm trọng

Một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất của việc vi phạm hợp đồng chính là ảnh hưởng tới uy tín. Cho dù là cá nhân hay doanh nghiệp, việc không tuân thủ cam kết đã ký kết sẽ gây ra sự mất niềm tin từ đối tác, khách hàng và thị trường.

Hậu quả này thậm chí còn nghiêm trọng hơn cả mất mát tài chính, bởi một khi hình ảnh và uy tín bị ảnh hưởng, việc khôi phục chúng sẽ cần rất nhiều thời gian và công sức. Đối với doanh nghiệp, một vụ vi phạm hợp đồng có thể dẫn đến việc mất đi cơ hội kinh doanh, bị loại khỏi danh sách đối tác tin cậy, hoặc thậm chí là bị kiện tới toà án.

8. Tranh chấp hợp đồng và cách giải quyết tranh chấp:

Trong quá trình thực hiện các giao dịch thương mại và dân sự, không tránh khỏi việc xảy ra tranh chấp hợp đồng. Tranh chấp hợp đồng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân: sự mơ hồ trong nội dung hợp đồng, sự cố trong quá trình thực hiện, hoặc đơn giản là do thay đổi ý định của một trong các bên. Dù lý do gì đi chăng nữa, tranh chấp luôn gây ra tác động tiêu cực cho mối quan hệ giữa các bên và cảnh báo về nguy cơ mất mát kinh tế.

Khi tranh chấp hợp đồng xẩy ra thì tuỳ theo mức độ mà lựa chọn các phương thức giải quyết tranh chấp cho phù hợp về thời gian, chi phí, mối quan hệ hợp tác giữa các bên, về mức độ thiệt hại …, đó là:

• Thương lượng: Cách tiếp cận ban đầu thường là đối thoại và thương lượng giữa các bên để tìm ra giải pháp phù hợp và minh bạch. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc thương lượng cũng mang lại kết quả mong muốn.
• Hoà giải: Hoà giải là quá trình thương lượng giữa hai bên có sự tham gia của hoà giải viên. Kết quả hoà giải có thể được công nhận bởi Toà án, khi đó các bên có nghĩa vụ phải thực hiện kết quả hoà giải.
• Khởi kiện tại Toà án: Đây là quá trình chính thống, tuân thủ theo quy định của pháp luật, có tính chất cưỡng chế thực hiện cao.
• Khởi kiện tại Trong tại thương mại: Trọng tài là quá trình giải quyết tranh chấp dưới sự can thiệp của một hoặc nhiều người trọng tài độc lập, và quyết định của họ thường có tính chất cuối cùng. Lợi ích của trọng tài là quy trình nhanh chóng, bảo mật và thường ít tốn kém hơn việc đưa ra toà án.

Dù là lựa chọn nào, mục tiêu chung của việc giải quyết tranh chấp hợp đồng là đảm bảo công bằng và minh bạch, giữ vững niềm tin và mối quan hệ giữa các bên. Quá trình này cần sự kiên nhẫn, linh hoạt và sự hiểu biết sâu rộng về pháp luật. Vì vậy, khi bước vào tranh chấp, việc tìm đến sự tư vấn của chuyên gia pháp lý hoặc luật sư có kinh nghiệm là vô cùng quan trọng.

>>>Xem thêm: Cách xử lý tranh chấp hợp đồng

9. Chấm dứt hoặc huỷ bỏ hợp đồng

a. Chấm dứt hợp đồng

Chấm dứt hợp đồng là một phần không thể tránh khỏi trong chu trình sống của một thỏa thuận kinh doanh và có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, phụ thuộc vào các điều kiện và quy định đã được đặt ra từ ban đầu. Quá trình này đòi hỏi phải được tiến hành một cách cẩn trọng và tuân thủ theo đúng pháp luật để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan.

Hợp đồng có thể chấm dứt do nhiều nguyên nhân như: sự hoàn thành nghĩa vụ của các bên, sự hủy bỏ hợp đồng theo thỏa thuận chung, các điều kiện chấm dứt tự động được kích hoạt do vi phạm hợp đồng, hoặc không thể tiếp tục thực hiện do các yếu tố bất khả kháng.

Trong bất kỳ tình huống nào, việc chấm dứt hợp đồng đều cần được thực hiện một cách minh bạch và rõ ràng, với việc thông báo đến tất cả các bên liên quan về quyết định và lý do của việc chấm dứt. Các bước pháp lý cần thiết, bao gồm việc soạn thảo và ký kết các văn bản chấm dứt hợp đồng, cũng như việc giải quyết bất kỳ nghĩa vụ tài chính hay nghĩa vụ khác còn tồn đọng, cần được thực hiện một cách tỉ mỉ để tránh rủi ro pháp lý sau này.

Chi tiết có tại:

Khi chấm dứt hợp đồng cần lưu ý những điều gì?

b. Huỷ bỏ hợp đồng

Huỷ bỏ hợp đồng là quá trình pháp lý mà thông qua đó một hoặc tất cả các bên liên quan quyết định chấm dứt hiệu lực của một thỏa thuận đã được ký kết trước đó.

Quyết định này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm vi phạm hợp đồng, sự thất bại trong việc thực hiện các điều kiện đã được thỏa thuận, hay thay đổi trong hoàn cảnh kinh tế – xã hội khiến cho việc tiếp tục duy trì hợp đồng không còn phù hợp hoặc khả thi.

Việc huỷ bỏ hợp đồng đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp lý để tránh những hậu quả pháp lý không mong muốn, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các bên.

Trong quá trình huỷ bỏ, việc đầu tiên và quan trọng nhất là phải xác định rõ ràng cơ sở pháp lý cho việc huỷ bỏ. Nó có thể là do vi phạm điều khoản đã được ghi rõ trong hợp đồng hoặc do những thay đổi trong luật pháp đòi hỏi hợp đồng phải được điều chỉnh.

Hơn nữa, việc soạn thảo các văn bản pháp lý cần thiết để xác nhận việc huỷ bỏ hợp đồng là bước không thể thiếu, điều này bao gồm việc lập biên bản huỷ bỏ hợp đồng hoặc thỏa thuận huỷ bỏ với chữ ký của tất cả các bên.

Cuối cùng, cần phải xử lý mọi vấn đề liên quan đến việc giải quyết các nghĩa vụ còn lại, đền bù thiệt hại (nếu có), và các vấn đề tài chính khác trước khi chính thức đóng sách.

Chi tiết có tại:

Quy định mới nhất về huỷ bỏ hợp đồng

10. Các dịch vụ liên quan tới hợp đồng của Công ty Luật Thái An

Có thể thấy, có rất nhiều rắc rối bạn có thể gặp phải trong quá trình soạn thảo, giao kết, thực hiện hợp đồng do đó sự hỗ trợ pháp lý của chuyên gia là không thể thiếu. Công ty Luật Thái An, với uy tín lâu năm trong lĩnh vực pháp lý, cung cấp một loạt các dịch vụ chuyên nghiệp liên quan đến hợp đồng, phục vụ nhu cầu đa dạng của khách hàng từ doanh nghiệp nhỏ đến tập đoàn lớn. Đây cũng là cách chúng tôi “chăm sóc pháp lý” cho các khách hàng.

Dịch vụ của Thái An bao gồm:

• Tư vấn pháp lý tổng quát về hợp đồng (chi tiết có tại BÀI VIẾT NÀY)
• Soạn thảo các loại hợp đồng (chi tiết có tại BÀI VIẾT NÀY)
• Xem xét, rà soát hợp đồng (chi tiết có tại BÀI VIẾT NÀY)
• Hỗ trợ đàm phán các loại hợp đồng thương mại, hợp đồng đầu tư, hợp đồng lao động, và các thỏa thuận pháp lý khác (chi tiết có tại BÀI VIẾT NÀY)
• Giải quyết tranh chấp hợp đồng nếu nó xẩy ra

Sự chuyên nghiệp, tận tụy và cam kết đối với khách hàng đã giúp Thái An xây dựng được lòng tin và uy tín đối với khách hàng.

• Giới thiệu tác giả
• Bài viết mới nhất

Nguyễn Văn Thanh

Giám đốc at Công ty Luật Thái An

Tiến sỹ luật học, Luật sư Nguyễn Văn Thanh là thành viên Đoàn Luật sư TP. Hà Nội và Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Lĩnh vực hành nghề chính:
* Tư vấn pháp luật: Doanh nghiệp, Đầu tư, Xây dựng, Thương mại, Lao động, Dân sự, Hình sự, Đất đai, Hôn nhân và gia đình
* Tố tụng và giải quyết tranh chấp: Kinh doanh thương mại, Đầu tư, Xây dựng, Lao động, Bảo hiểm, Dân sự, Hình sự, Hành chính, Đất đai, Hôn nhân và gia đình

Bài viết mới nhất của Nguyễn Văn Thanh (Xem tất cả)

• Luật sư giúp khách hàng trong tranh chấp với Thẩm mỹ viện - 25/01/2024
• THÔNG BÁO KHẨN CẤP VỀ VIỆC MẠO DANH CÔNG TY LUẬT THÁI AN - 03/01/2024
• Vụ án tranh chấp quyền nuôi con có yếu tố nước ngoài - 28/12/2023