Thủ tục ly hôn khi chồng đi tù: Tư vấn của luật sư

Ly hôn không chỉ là việc kết thúc một mối quan hệ, mà còn là một biến cố tạo ra nhiều thay đổi trong cuộc sống. Mặc dù vậy, rất nhiều người không biết ly hôn ở đâu ? thủ tục ly hôn thế nào ? Khó khăn hơn khi quyết định này xuất hiện trong bối cảnh chồng đang phải thi hành án tù. Trong bối cảnh văn hóa Việt Nam, chủ đề này đặc biệt nhạy cảm và đầy thách thức.

Vậy, đối mặt với tình huống này, người vợ nên làm gì? Có thể ly hôn khi chồng đi tù không? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Công ty Luật Thái An.

1. Các yếu tố cần xem xét nếu muốn ly hôn khi chồng đi tù

Khi một trong hai vợ chồng bị bắt giam giữ do phạm tội, gia đình đó phải đối diện với nhiều thách thức tinh thần, xã hội và pháp lý. Cụ thể, trong bối cảnh của Việt Nam, việc ly hôn khi chồng đi tù được điều chỉnh bởi quy định pháp luật, nhưng cũng có những vấn đề tinh thần và xã hội mà người phụ nữ cần xem xét.

• Quy định pháp luật (luật ly hôn): Theo Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam, một trong những điều kiện cho việc ly hôn là sự chia ly kéo dài giữa vợ và chồng mà không có khả năng tái hợp. Khi chồng bị tù, điều này có thể được xem xét như một lý do chính đáng. Tuy nhiên, quá trình này cần sự can thiệp của tòa án và sự đồng tình của cả hai bên.
• Tác động tinh thần: Việc chồng bị giam giữ có thể tạo ra một áp lực tinh thần lớn đối với vợ. Sự nhục nhã, áp đặt từ xã hội và cảm giác bị bỏ rơi là những cảm xúc phổ biến mà người vợ có thể trải qua. Việc quyết định ly hôn không chỉ dựa vào quy định pháp luật mà còn phụ thuộc vào sự cân nhắc giữa trách nhiệm gia đình và sự tự trọng cá nhân.

• Xem xét lợi ích của con cái: Trong trường hợp gia đình có con nhỏ, việc quyết định ly hôn càng trở nên phức tạp. Người vợ cần xem xét đến tác động tinh thần lên con cái, khả năng họ tiếp tục gặp cha và tác động của sự vắng mặt này đối với sự phát triển của trẻ.
• Khía cạnh xã hội: Trong văn hóa Việt Nam, gia đình là một yếu tố quan trọng và có thể có sự kỳ thị đối với những gia đình nơi người chồng bị giam giữ. Sự kỳ thị này có thể ảnh hưởng đến quyết định của người vợ, cũng như tác động đến con cái.
• Thời hạn của bản án : Cho dù đó là bản án ngắn hạn hay tù chung thân đều có thể ảnh hưởng đến quyết định ly hôn.
• Bản chất của tội phạm : Tác động tình cảm đối với người vợ dựa trên tội danh mà chồng cô ấy đã phạm phải.
• Ổn định tài chính : Người vợ có thể nuôi sống bản thân và con cái khi không có thu nhập của chồng không?

Như vậy, Ly hôn không phải lúc nào cũng là lựa chọn đơn giản, đặc biệt trong trường hợp chồng đi tù. Mặc dù quy định pháp luật Việt Nam cho phép ly hôn trong trường hợp này, quyết định thực sự cần được xem xét kỹ lưỡng dựa trên tất cả các khía cạnh tinh thần, gia đình và xã hội. Trong mọi tình huống, quyền lợi và tâm trạng của người vợ và con cái cần được đặt lên hàng đầu.

2. Có được ly hôn khi chồng đi tù không?

Căn cứ vào Khoản 1 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về quyền yêu cầu ly hôn như sau: “Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Toà án giải quyết việc ly hôn”. Theo đó, trong trường hợp người chồng đi tù thì vẫn được ly hôn nếu vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Toà án giải quyết việc ly hôn.

Bên cạnh đó theo quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về ly hôn theo yêu cầu của một bên như sau:

“1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2.Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3.Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”

Vì vậy, việc ly hôn không cần điều kiện bắt buộc là đối phương phải đồng ý. Căn cứ để yêu cầu ly hôn theo yêu cầu của một bên là khi vợ, chồng đi tù do hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

Ngoài ra, cha, mẹ, người thân thích khác cũng có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn. Khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần; hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình. Đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

Đồng thời, chồng không có quyền yêu cầu ly hôn đơn phương trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con; hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Như vậy, hiện nay pháp luật không có bất kì một quy định nào hạn chế việc ly hôn khi chồng đi tù (ly hôn với người đang chấp hành hình phạt tù). Tức là người đang phải chấp hành hình phạt tù có quyền ly hôn; hoặc vợ, chồng của người đang phải chấp hành hình phạt tù có quyền ly hôn với người đang phải chấp hành hình phạt tù.

Vì vậy, người vợ hoàn toàn có thể tiến hành thủ tục ly hôn khi chồng đi tù kể cả trong trường hợp ly hôn thuận tình hay đơn phương ly hôn. Trường hợp đơn phương ly hôn thì căn cứ để toà án giải quyết việc ly hôn là do người chồng vi phạm pháp luật và bị giam giữ nên không thể thực hiện các nghĩa vụ làm chồng, làm cha và đẩy cuộc hôn nhân đến bế tắc, mục đích của hôn nhân không đat được.

3. Có bao nhiêu cách ly hôn khi chồng đi tù

Có hai cách ly hôn khi chồng đi tù:

Cách 1: Ly hôn thuận tình: Đây là trường hợp cả hai vợ chồng cùng đồng ý ly hôn (gồm cả người chồng đang trong tù), cùng nhau thỏa thuận được tất cả những vấn đề liên quan và cùng nhau ký tên vào đơn yêu cầu. Việc giải quyết sự việc thuận tình ly hôn được tiến hành theo đúng thủ tục của tòa án công nhận về việc thuận tình ly hôn bằng 1 quyết định công nhận thỏa thuận của các đương sự.

Xem thêm:

Hướng dẫn về ly hôn thuận tình đầy đủ nhất

Cách 2: Ly hôn đơn phương: Đây là trường hợp ly hôn theo yêu cầu của 1 bên vợ chồng (trong trường hợp này thường là người vợ) hay 1 trong các bên không đồng thuận được toàn bộ vấn đề quan hệ vợ chồng, quyền nuôi con, cấp dưỡng và chia tài sản.

Xem thêm:

Ly hôn đơn phương là gì ?

4. Thẩm quyền giải quyết ly hôn khi chồng đi tù?

4.1.Trường hợp ly hôn đơn phương:

Theo quy định tại khoản 4, Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện là nơi có thẩm quyền giải quyết việc xin ly hôn đơn phương.

Theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 về thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:

“Tòa án nơi bị đơn cư trú , làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;”

Do đó, trong trường hợp ly hôn khi chồng đi tù, người vợ cần nộp đơn đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người chồng cư trú trước khi phải chấp hành án phạt tù.

4.2.Trường hợp ly hôn thuận tình:

Nếu hai vợ quyết định ly hôn đồng thuận thì đó là điều may mắn vì sẽ tiết kiệm được thời gian và chi phí.

Căn cứ theo quy định tại điểm h khoản 2 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về thẩm quyền giải quyết việc dân sự của Tòa án theo lãnh thổ như sau:

“h) Tòa án nơi một trong các bên thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn”.

Theo đó, Tòa án nơi một trong hai bên thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn. Mà nơi cư trú theo quy định của Luật cư trú bao gồm: nơi thường trú và nơi tạm trú.

5. Thủ tục ly hôn khi chồng đi tù 

5.1.Thủ tục đơn phương ly hôn khi chồng đi tù

Thủ tục đơn phương ly hôn khi chồng đi tù gồm các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ ly hôn

Hồ sơ đơn phương ly hôn khi chồng đi tù bao gồm:

• Đơn khởi kiện ly hôn (còn gọi là Đơn yêu cầu ly hôn đơn phương)
• Bản chính Giấy chứng nhận kết hôn.
• Bản chính Giấy chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân.
• Bản sao Giấy khai sinh của con chung.
• Các giấy tờ chứng minh về tài sản.
• Các văn bản liên quan đến việc đang thụ lý án tù của vợ hoặc chồng như: bản án, quyết định thi hành án phạt tù.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền

Căn cứ điểm a Khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 thì có thể nộp hồ sơ ly hôn đơn phương đến một trong hai nơi sau:

• Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chồng chấp hành án phạt tù.
• Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chồng cư trú trước khi chấp hành án phạt tù.

>>> Xem thêm: Nộp đơn ly hôn ở đâu ?

Bước 3: Thụ lý hồ sơ và giải quyết vụ án

Sau khi nhận đầy đủ giấy tờ hợp lệ, Tòa án xem xét và thụ lý đơn ly hôn. Tòa án sẽ liên hệ với trại giam mà vợ, chồng đang chấp hành hình phạt tù để lấy ý kiến.

Tòa án sẽ tiến hành thủ tục hòa giải cho hai vợ chồng tại trại giam nếu có yêu cầu. Hoặc có thể coi vụ việc không tiến hành hòa giải được; và thực hiện theo thủ tục ly hôn được quy định tại Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

Trường hợp hai bên không thể hòa giải, Tòa án sẽ tiến hành mở phiên tòa xét xử ly hôn đơn phương.

Do một bên vợ hoặc chồng đang chấp hành án phạt tù trong trại giam, người đó không thể có mặt tại phiên tòa khi giải quyết; cũng không thể ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục này; thì Tòa án sẽ tiến hành xét xử ly hôn vắng mặt theo thủ tục chung.

5.2. Thủ tục thuận tình ly hôn tình khi chồng đi tù

Thủ tục thuận tình ly hôn tình khi chồng đi tù gồm các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Hai bên vợ chồng phải chuẩn bị hồ sơ ly hôn thuận tình bao gồm:

• Đơn xin ly hôn thuận tình (Xem thêm: Đơn ly hôn thuận tình)
• Bản chính Giấy chứng nhận kết hôn.
• Bản sao CCCD của vợ và chồng.
• Bản sao giấy khai sinh của con chung.
• Các giấy tờ chứng minh về tài sản.
• Các văn bản liên quan đến việc đang thụ án tù giam của vợ hoặc chồng như: bản án, quyết định thi hành án phạt tù.
• Đơn đề nghị không tiến hành hòa giải nếu một bên không muốn thực hiện thủ tục hòa giải.
• Đơn đề nghị giải quyết ly hôn vắng mặt nếu người đang chấp hành án không thể tham gia phiên tòa.

Bước 2: Nộp hồ sơ

Sau khi đã có đầy đủ hồ sơ xin ly hôn, đương sự sẽ tiến hành nộp hồ sơ xin ly hôn thuận tình đến TAND nơi cư trú hoặc nơi làm việc của vợ chồng.

Bước 3: Thụ lý hồ sơ và giải quyết

Tòa án có thẩm quyền thụ lý đơn ly hôn thuận tình và giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn.

Sau khi nhận đủ giấy tờ hợp lệ, Tòa án phân công Thẩm phán xem xét đơn yêu cầu ly hôn thuận tình. Nếu xét thấy hồ sơ hợp lệ Thẩm phán tiến hành thông báo cho đương sự nộp tiền tạm ứng án phí. Sau đó, thụ lý đơn yêu cầu.

Việc ly hôn thuận tình với người đang chấp hành án tù sẽ được giải quyết theo thủ tục chung.

Sau khi tòa án tiến hành mở phiên hòa giải, trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày hòa giải không thành;nếu các bên không thay đổi ý kiến Tòa án ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn.

Trong trường hợp người đang chấp hành án tù có đơn đề nghị không tiến hành hòa giải; hoặc có đơn đề nghị vắng mặt thì Thẩm phán giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn theo thủ tục vắng mặt.

6. Án phí ly hôn khi chồng đi tù

Căn cứ theo Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí tòa án thì:

Tiền án phí giải quyết tranh chấp về hôn nhân gia đình (đơn phương ly hôn) là 300.000 đồng.

Trường hợp có tranh chấp về tài sản có giá trị trên 6.000.000 đồng thì án phí chia tài sản tính trên tỷ lệ phần trăm tài sản có tranh chấp.

>>> Xem thêm: Án phí ly hôn ?

7. Quy trình chung để ly hôn khi chồng đi tù

Ly hôn khi chồng đi tù đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết về quy định pháp luật cũng như những tác động tinh thần, xã hội có thể gặp phải. Dưới đây là một số vấn đề để tiến hành ly hôn trong trường hợp này:

• Thỏa thuận ly hôn: Trước hết, hai bên cần có một cuộc trao đổi trực tiếp hoặc thông qua đại diện pháp lý để xem xét khả năng thỏa thuận ly hôn. Nếu cả hai bên đều đồng tình, quá trình này sẽ thuận lợi hơn.
• Tìm hiểu về quy định pháp luật: Trước khi tiến hành bất kỳ hành động pháp lý nào, bạn nên tìm hiểu kỹ về Bộ luật Hôn nhân và Gia đình và các quy định khác liên quan đến ly hôn khi một bên đang thi hành án tù.
• Tư vấn với luật sư: Một luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực này có thể giúp bạn định hình quy trình ly hôn, từ việc chuẩn bị hồ sơ, tham gia phiên tòa, đến việc đảm bảo quyền lợi của bạn và con cái (nếu có) được bảo vệ. Bạn có thể yêu cầu dịch vụ làm thủ tục ly hôn để mọi việc được xuôn xẻ, không gặp trắc trở.
• Xem xét tác động đối với con cái: Nếu có con nhỏ, bạn cần cân nhắc về quyền nuôi dạy và cách thức gặp gỡ giữa con và cha trong tương lai.
• Tham gia phiên tòa: Nếu không thể thỏa thuận được, bạn cần tiến hành ly hôn thông qua tòa án. Tại đây, tòa sẽ xem xét các lý do, bằng chứng và quyết định việc chấp thuận hay từ chối yêu cầu ly hôn.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ tinh thần: Quá trình ly hôn có thể gây ra nhiều áp lực tinh thần. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các nhóm hỗ trợ có thể giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này.
• Chuẩn bị cho cuộc sống sau ly hôn: Điều này bao gồm việc xây dựng lại tài chính, tìm hiểu về quyền lợi và trách nhiệm sau ly hôn, và tìm cách giảm thiểu tác động tinh thần đối với mình và con cái.

Nhớ rằng, mỗi trường hợp ly hôn đều có những đặc điểm riêng. Việc tư vấn với chuyên gia và lắng nghe cảm xúc của mình sẽ giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp nhất trong tình huống chồng đi tù.

8. Cơ sở pháp lý điều chỉnh vấn đề ly hôn khi chồng đi tù

• Luật Hôn nhân gia đình 2014
• Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015
• Nghị quyết 326/2016/UBTVQH

Tóm lại, việc ly hôn khi chồng đi tù – đang thi hành án tù là một quyết định đầy thách thức, đòi hỏi sự cẩn trọng và tư vấn chuyên sâu. Mọi người nên tiếp cận vấn đề này với một tư duy mở và tìm kiếm sự hỗ trợ cần thiết để đảm bảo rằng quyết định của họ phản ánh đúng những gì tốt nhất cho mình và gia đình. Việc tư vấn và hỗ trợ từ luật sư là cực kỳ quan trọng. Một chuyên viên pháp lý sẽ giúp định hình quá trình, giải thích các quy định liên quan và đảm bảo rằng mọi thủ tục được thực hiện đúng và hiệu quả.