1. Cơ sở pháp lý quy định việc xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi
Cơ sở pháp lý quy định việc xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi là Điều 107 Bộ Luật Hình sự 2015; sửa đổi, bổ sung 2017.
2. Khái niệm xóa án tích
Theo nghĩa hiểu thông thường, xóa án tích là xóa bỏ việc mang án tích, theo đó người được xóa án tích được sự công nhận coi như chưa bị kết án đối với người trước đó đã bị tòa án xét xử, kết tội.
Điều 69 BLHS năm 2015 đã quy định:
1. Người bị kết án được xóa án tích theo quy định tại các điều từ Điều 70 đến Điều 73 của Bộ luật này.
Người được xóa án tích coi như chưa bị kết án.
2. Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích.
Đây là quy định mới, sẽ có hai trường hợp án tích và xóa án tích sẽ không đặt ra. Đó là khi người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, lỗi vô ý về tội phạm nghiêm trọng có thể chịu hình phạt, nhưng không bị coi là có án tích hoặc người bị kết án về mọi loại tội nếu được miễn hình phạt thì cũng được coi là không có án tích.
Do đó khi một người được xóa án tích mà phạm tội mới thì tòa án không được căn cứ vào tiền án đã được xóa án tích để xác định tái phạm hay tái phạm nguy hiểm. Tuy nhiên người bị kết án trong trường hợp này vẫn phải tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm tội mới mà họ chưa chấp hành bản án trước đó.
Chế định xóa án tích được đặt ra thể hiện sâu sắc chính sách nhân đạo của nhà nước đối với người phạm tội. Chính sách này tỏ ra rất hiệu quả khi đã khuyến khích người bị kết án chấp hành nghiêm chỉnh bản án và tuân thủ pháp luật sau khi đã chấp hành xong bản án.
Khi xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi thì chủ thể đặc biệt hơn các chủ thể thường về độ tuổi. Người dưới 18 tuổi là độ tuổi chưa hoàn thiện về mặt tâm sinh lí, nhận thức, trình độ… nên nếu áp dụng các biện pháp trừng phạt quá nghiêm khắc sẽ để lại hậu quả khó lường. Vì vậy, pháp luật có quy định riêng về việc xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi. Chúng tôi sẽ phân tích cụ thể dưới đây.
===>>> Xem thêm: Quy định về xóa án tích như nào.
3. Các trường hợp người dưới 18 tuổi không bị coi là có án tích
Hiện nay ở Việt Nam được coi người dưới 18 tuổi là người chưa thành niên. Độ tuổi người chưa thành niên ở nước ta có quy định khá cao hơn một số nước. Xã hội càng phát triển, tâm sinh lí phát triển theo nên nhiều quốc gia đã rút ngắn lại độ tuổi của người chưa thành niên chỉ còn 16 tuổi. Vấn đề có nên hạ thấp độ tuổi người chưa thành niên xuống không thì chưa có kết luận cụ thể.
Tại Điều 107 BLHS 2015 quy định 03 trường hợp người dưới 18 tuổi bị kết án được coi là không có án tích:
- Thứ nhất, người bị kết án là người đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi
Nếu người bị kết án là người đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì sẽ không được coi là có án tích đối với mọi tội danh. Đây là chính sách của nhà nước đối với người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi. Để tạo cho họ cơ hội tốt nhất để sống cống hiến và có ích, không bị kì thị khi hòa nhập xã hội.
- Thứ hai, người bị kết án là người đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng hoặc tội rất nghiêm trọng do vô ý
Về các quy định trên, chúng ta cần làm rõ các khái niệm như sau:
Tội ít nghiêm trọng là những tội có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của loại tội phạm này là “không lớn”. Tương ứng với đó là mức cao nhất của khung hình phạt của loại tội phạm này là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm.
Với tội phạm nghiêm trọng, tính chất và mức độ nguy hiểm cao hơn thấy rõ. Đây là loại tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội “lớn”. Người phạm tội trong loại tội phạm này có thể phải chịu mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là “từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù”.
Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù.
Yếu tố về lỗi chỉ được đặt ra trong trường hợp này đối với loại tội phạm nghiêm trọng, tội rất nghiêm trọng. Nếu người đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án bị kết án với lỗi vô ý thì được xem như không có án tích. Còn đối với loại tội ít nghiêm trọng thì sẽ không đặt ra yếu tố lỗi, dù cố ý hay vô ý thì họ vẫn được coi là không có án tích.
===>>> Xem thêm: Các hình phạt đối với người phạm tội.
- Thứ ba, người chưa thành niên bị áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.
Biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng quy định tại Điều 96 Bộ luật Hình sự năm 2015 là biện pháp do Tòa án quyết định áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, nếu thấy do tính chất nghiêm trọng của hành vi phạm tội, do nhân thân và môi trường sống của người đó mà cần đưa người đó vào một tổ chức giáo dục có kỷ luật chặt chẽ. Người được giáo dục tại trường giáo dưỡng phải chấp hành đầy đủ những nghĩa vụ về học tập, học nghề, lao động, sinh hoạt dưới sự quản lý, giáo dục của nhà trường.
Nếu người được giáo dục tại trường giáo dưỡng đã chấp hành một phần hai thời hạn, có nhiều tiến bộ, thì theo đề nghị của trường giáo dưỡng được giao trách nhiệm quản lý, giáo dục, Tòa án có thể quyết định chấm dứt thời hạn giáo dục tại trường giáo dưỡng.
Như vậy, người chưa thành niên bị áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng sẽ không được coi là có án tích.
Như vậy, đối với 03 trường hợp nói trên không có vấn đề xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi. Tuy nhiên, việc thời điểm nào để cho là người đó dưới 18 tuổi để không có án tích. Bởi trên thực tế đã xảy ra rất nhiều trường hợp khi thực hiện hành vi phạm tội, người đó chưa đủ 18 tuổi nhưng khi đưa ra xé xử thì đã đủ 18 tuổi. Trong trường hợp này nếu theo nguyên tắc có lợi cho tội phạm thì sẽ xét tại thời điểm người đó thực hiện hành vi phạm tội để quyết định. Quan điểm này cũng đước rất nhiều người tán thành.
4. Xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi
Đối với xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi chỉ được theo hình thức đương nhiên được xóa. Pháp luật hình sự không quy định việc xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi theo quyết định của Tòa án nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:
- 06 tháng trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù nhưng được hưởng án treo;
- 01 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;
- 02 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;
- 03 năm trong trường hợp bị phạt tù trên 15 năm.
Theo đó, đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi chỉ khi bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng và bị áp dụng hình phạt mới phải mang án tích và đối với họ được áp dụng hình thức xóa án tích đương nhiên.
===>>> Xem thêm: Thời hạn xóa án tích theo quy định của pháp luật.
Trên đây là phần tư vấn của Công ty Luật Thái An về xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi. Xin lưu ý là sau thời điểm chúng tôi viết bài này, luật pháp đã có thể thay đổi các quy định liên quan. Hãy gọi tới Tổng đài tư vấn Luật Hình Sự. Bạn sẽ được tư vấn trực tiếp và chính xác nhất về các vấn đề liên quan tới tội phạm hình sự.
5. Dịch vụ luật sư bào chữa hình sự của Luật Thái An
Hiến pháp nước ta và Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành đều quy định về quyền được thuê luật sư bào chữa trong các vụ án hình sự: “Người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư bào chữa hoặc người khác bào chữa”. Sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa, người phạm tội sẽ được bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
===>> Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa
HÃY LIÊN HỆ NGAY VỚI CHÚNG TÔI ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN VÀ SỬ DỤNG DỊCH VỤ
Các lĩnh vực hành nghề chính:
* Tư vấn pháp luật: Doanh nghiệp, Đầu tư nước ngoài, Lao động, Dân sự, Hôn nhân và gia đình, Đất đai;
* Tố tụng: Dân sự, Kinh doanh thương mại, Hành chính, Lao động
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Bề dày 16+ năm kinh nghiệm Tư vấn pháp luật và Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, đầu tư, dân sự, hình sự, đất đai, lao động, hôn nhân và gia đình... Công ty Luật Thái An cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của Khách hàng.