Thừa kế là một vấn đề luôn phải đặt ra khi một người chết đi. Vậy thời điểm mở thừa kế là thời điểm nào? Thời điểm mở thửa kế có ý nghĩa như thế nào trong việc xác định người thừa kế, di sản thừa kế, vấn đề hiệu lực của di chúc, thời hiệu khởi kiện về thừa kế cũng như các vấn đề có liên quan khác. Trong bài viết dưới đây, Công ty Luật Thái An sẽ chia sẻ để Quý bạn đọc hiểu rõ về mọi thông tin liên quan đến thời điểm mở thừa kế.
1. Thời điểm mở thừa kế được pháp luật quy định như thế nào?
Cùng với địa điểm mở thừa kế, việc xác định thời điểm mở thừa kế là cực kỳ quan trọng.
Thời điểm mở thừa kế được quy định rất rõ ràng tại Khoản 1 Điều 611 Bộ luật dân sự năm 2015. Theo đó: Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày Tòa án xác định.
>>> Xem thêm: Quy định về thời điểm mở thừa kế
2. Căn cứ xác định thời điểm mở thừa kế là gì?
Có thể thấy, theo quy định pháp luật nêu trên thì thời điểm mở thừa kế được xác định theo hai trường hợp sau:
a. Thời điểm mở thừa kế được xác định dựa trên thời gian người chết về mặt sinh học
Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.( Điều 33 Luật Hộ tịch năm 2014)
Nội dung khai tử được quy định tại Khoản 2 Điều 4 Nghị định 123/2015 hướng dẫn Luật hộ tịch. Cụ thể bao gồm các thông tin: Họ, chữ đệm, tên, năm sinh của người chết; số định danh cá nhân của người chết, nếu có; nơi chết; nguyên nhân chết; giờ, ngày, tháng, năm chết theo Dương lịch; quốc tịch nếu người chết là người nước ngoài.
Nội dung đăng ký khai tử được xác định theo Giấy báo tử hoặc giấy tờ thay Giấy báo tử do cơ quan có thẩm quyền sau đây cấp:
- Đối với người chết tại cơ sở y tế thì Thủ trưởng cơ sở y tế cấp Giấy báo tử;
- Đối với người chết do thi hành án tử hình thì Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình cấp giấy xác nhận việc thi hành án tử hình thay Giấy báo tử;
- Đối với người bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì Bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án thay Giấy báo tử;
- Đối với người chết trên phương tiện giao thông, chết do tai nạn, bị giết, chết đột ngột hoặc chết có nghi vấn thì văn bản xác nhận của cơ quan công an hoặc kết quả giám định của Cơ quan giám định pháp y thay Giấy báo tử;
- Đối với người chết không thuộc một trong các trường hợp quy định nêu trên thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó chết có trách nhiệm cấp Giấy báo tử.
Như vậy, thời điểm chết để xác định thời điểm mở thừa kế phải căn cứ vào giấy báo tử hoặc giấy tờ thay thế giấy báo tử do các cơ quan có thẩm quyền cấp.
b. Thời điểm mở thừa kế được xác định dựa trên thời gian xác định người chết về mặt pháp lý
Tòa án ra quyết định tuyên bố một người là đã chết theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích của người có liên quan trong trường hợp sau đây:
- Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
- Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
- Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;
- Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật dân sự.
(Căn cứ Điều 71 Bộ luật dân sự năm 2015)
Tuy nhiên, không phải cứ có yêu cầu tuyên bố chết của người có quyền, lợi ích liên quan thì Tòa án sẽ tuyên bố một người đã chết, mà Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 có quy định kèm theo đơn yêu cầu, người có quyền, lợi ích liên quan phải gửi tài liệu, chứng cứ để chứng minh người bị yêu cầu tuyên bố là đã chết thuộc các trường hợp nói trên.
Trước khi ra quyết định tuyên bố một người là đã chết thì Tòa án phải ra quyết định thông báo tìm kiếm thông tin về người bị yêu cầu tuyên bố là đã chết. Và căn cứ vào các trường hợp cụ thể, Tòa án xác định ngày chết của người bị tuyên bố là đã chết.
Như vậy, ngày chết của một người bị Tòa án tuyên bố chết là ngày được Tòa án xác định trong bản án, quyết định tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực pháp luật.
3. Ý nghĩa của việc xác định thời điểm mở thừa kế là gì?
Việc xác định chính xác thời điểm mở thừa kế có ý nghĩa vô cùng quan trọng trọng vì các lý do sau:
a. Thời điểm mở thừa kế là mốc thời gian để xác định người thừa kế của người chết
Theo quy định của Điều 613 Bộ luật Dân sự năm 2015, người thừa kế nếu là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế; nếu người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế; nếu người thừa kế là cá nhân sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế thì phải đã thành thai trước khi người để lại di sản chết
b. Thời điểm mở thừa kế là căn cứ xác định thời điểm có hiệu lực của di chúc
Thời điểm mở thừa kế là căn cứ xác định thời điểm có hiệu lực của di chúc (nếu người chết có để lại di chúc). Bởi khoản 1 Điều 643 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định rõ: “Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế”.
>>> Xem thêm quy định về thủ tục lập di chúc
c. Thời điểm mở thừa kế là mốc thời gian để xác định di sản hiện của người chết để lại
Thực tế có nhiều trường hợp di sản theo di chúc đã lập khác với di sản tại thời điểm mở thừa kế do tài sản bị mất, tiêu hủy hoặc có trường hợp tăng thêm. Do vậy, chỉ những tài sản nào thuộc sở hữu của người đã chết hiện còn vào thời điểm mở thừa kế mới được coi là di sản của người chết để lại.
>>> Xem thêm Tiền phúng viếng có phải di sản thừa kế không?
d. Thời điểm mở thừa kế là căn cứ xác định thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế
Theo quy định tại Điều 614 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì: “Kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại”. Vì vậy, những người thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại kể từ thời điểm mở thừa kế, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
=>>> Xem thêm nghĩa vụ trả nợ của người thừa kế
e. Thời điểm mở thừa kế là căn cứ xác định thời hiệu thừa kế
- Tại Điều 623 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định:
- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế.
- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
- Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
Ngoài ra, Thời điểm mở thừa kế là mốc thời gian để xác định văn bản pháp luật áp dụng trong từng thời kỳ khi chia di sản thừa kế.
4. Dịch vụ tư vấn pháp luật thừa kế
Trên đây là những chia sẻ của Công ty Luật Thái An về thời điểm mở thừa kế. Nếu bạn còn có bất kỳ một thắc mắc gì về thời điểm mở thừa kế hay những vấn đề khác có liên quan đến thừa kế, hãy liên hệ ngay với Công ty Luật Thái An chúng tôi.
Sử dụng dịch vụ tư vấn pháp luật của Công ty Luật Thái An chúng tôi là sự lựa chọn thông minh, sáng suốt của bạn. Bởi bạn sẽ nhận được sự tư vấn pháp luật chính xác từ đội ngũ Luật sư, chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm, giàu kiến thức với một mức phí phải chăng nhất.
Lĩnh vực hành nghề chính:
* Tư vấn pháp luật: Doanh nghiệp, Đầu tư, Xây dựng, Thương mại, Lao động, Dân sự, Hình sự, Đất đai, Hôn nhân và gia đình
* Tố tụng và giải quyết tranh chấp: Kinh doanh thương mại, Đầu tư, Xây dựng, Lao động, Bảo hiểm, Dân sự, Hình sự, Hành chính, Đất đai, Hôn nhân và gia đình
- Luật sư bảo vệ thành công vụ án tranh chấp đất đai có nguồn gốc từ ông cha để lại - 11/10/2023
- Hợp đồng thuê căn hộ chung cư - 08/07/2023
- Luật sư bào chữa tội tham ô tài sản với 3 hướng là gì? - 08/05/2023
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Bề dày 16+ năm kinh nghiệm Tư vấn pháp luật và Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, đầu tư, dân sự, hình sự, đất đai, lao động, hôn nhân và gia đình... Công ty Luật Thái An cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của Khách hàng.