Đại diện theo pháp luật là thuật ngữ được nhắc đến nhiều và có vai trò đặc biệt quan trọng trong một doanh nghiệp. Xuất phát từ vai trò đó, quy định về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp luôn được pháp luật chú trọng điều chỉnh để đảm bảo quyền lợi cho các bên liên quan cũng như hiệu quả quản lý Nhà nước. Trong bài viết dưới đây, Công ty Luật Thái An sẽ tư vấn rõ hơn về vấn đề người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
Cơ sở pháp lý điều chỉnh vấn đề Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Cơ sở pháp lý điều chỉnh về Người đại diện theo pháp luật là các văn bản pháp luật như sau:
- Luật Doanh nghiệp năm 2020 (có hiệu lực từ 01/01/2021)
- Luật Doanh nghiệp năm 2014 (có hiệu lực đến 01/01/2021)
Người đại diện theo pháp luật là gì?
Khoản 1 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020 có đưa ra định nghĩa như sau: “Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật”.
Vậy nên, có thể hiểu người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là người thay mặt công ty thực hiện các quan hệ pháp luật liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp.
Điều kiện, yêu cầu chung đối với người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Căn cứ theo Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì điều kiện chung đối với người đại diên theo pháp luật của doanh nghiệp như sau:
- Các doanh nghiệp phải bảo đảm luôn có tối thiểu một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam. Trường hợp chỉ còn lại một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam thì khi người này xuất cảnh khỏi Việt Nam phải ủy quyền cho cá nhân khác cư trú tại Việt Nam thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình bằng văn bản. Trường hợp này, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp vẫn phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ đã ủy quyền.
- Nếu hết thời hạn ủy quyền mà người này chưa trở về Việt Nam và không thực hiện ủy quyền khác thì sẽ xử lý theo khoản 4 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020 như sau:
- Đối với doanh nghiệp tư nhân: Người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp tư nhân cho đến khi người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp tư nhân trở lại làm việc tại doanh nghiệp;
- Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh, công ty cổ phần: Người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi người đại diện theo pháp luật của các loại hình công ty trở lại làm việc tại công ty hoặc cho đến khi chủ sở hữu công ty, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, quyết định cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
- Nếu người người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp vắng mặt tại Việt Nam quá 30 ngày mà không thực hiện ủy quyền hoặc thuộc các trường hợp đặc biệt không thể đại diện cho doanh nghiệp theo khoản 5 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì Chủ sở hữu công ty, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty.
>>> Xem thêm: Thay đổi người đại diện theo pháp luật
Quy định về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp tùy từng loại hình doanh nghiệp như thế nào?
Tùy từng loại hình doanh nghiệp thì việc quy định người đại diện theo pháp luật lại khác nhau, cụ thể:
Người đại diện theo pháp luật của Công ty trách nhiệm hữu hạn
Theo khoản 2 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì Công ty trách nhiệm hữu hạn (một thành viên hay hai thành viên trở lên) có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật.
Số lượng, chức danh quản lý và quyền, nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của công ty trách nhiệm hữu hạn được quy định tại Điều lệ của công ty. Điều lệ công ty sẽ có quy định phân chia quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật nếu công ty có nhiều hơn một người đại diện theo pháp luật (căn cứ theo điểm g khoản 1 Điều 24 Luật Doanh nghiệp 2020)
Nếu việc phân chia quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật chưa được quy định rõ trong Điều lệ thì mỗi người đại diện theo pháp luật của công ty đều là đại diện đủ thẩm quyền của doanh nghiệp trước bên thứ ba. Tất cả người đại diện theo pháp luật sẽ phải chịu trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Trong trường hợp Công ty TNHH một thành viên do tổ chức làm chủ sở hữu mà Điều lệ công ty không quy định về người đại diện theo pháp luật của công ty thì Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty là người đại diện theo pháp luật của công ty. Đồng thời Công ty phải có ít nhất một người đại diện theo pháp luật là người giữ một trong các chức danh là Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty hoặc Giám đốc hoặc Tổng giám đốc (khoản 3 Điều 79 Luật Doanh nghiệp năm 2020).
Theo khoản 6 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì: “Trong trường hợp công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên, nếu có thành viên là cá nhân làm người đại diện theo pháp luật của công ty chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm bình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, trốn khỏi nơi cư trú, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên về người đại diện theo pháp luật của công ty.”
Người đại diện theo pháp luật của Công ty cổ phần
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì Công ty cổ phần cũng có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật.
Số lượng, chức danh quản lý và quyền, nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật công ty cổ phần được quy định tại Điều lệ của công ty. Trường hợp công ty chỉ có một người đại diện theo pháp luật thì Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc Giám đốc hoặc Tổng giám đốc là người đại diện theo pháp luật của công ty.
Trường hợp Điều lệ công ty cổ phần chưa có quy định thì Chủ tịch Hội đồng quản trị là người đại diện theo pháp luật của công ty.
Theo khoản 2 Điều 137 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì trường hợp công ty có hơn một người đại diện theo pháp luật thì Chủ tịch Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc đương nhiên là người đại diện theo pháp luật của công ty.
Người đại diện theo pháp luật của Công ty hợp danh
Theo khoản 1 Điều 184 Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì các thành viên hợp danh đều là người đại diện theo pháp luật của công ty và tổ chức điều hành hoạt động kinh doanh hằng ngày của công ty.
Tuy nhiên, theo điểm đ khoản 4 Điều 184 Luật Doanh nghiệp năm 2020 có quy định Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc có nghĩa vụ “đại diện cho công ty với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án; đại diện cho công ty thực hiện quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật”. Vậy có thể hiểu thành viên hợp danh là Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc của Công ty hợp danh thì mới được xem người đại diện theo pháp luật của công ty.
Người đại diện theo pháp luật của Doanh nghiệp tư nhân
Khoản 3 Điều 190 Luật Doanh nghiệp năm 2020 có quy định chủ doanh nghiệp tư nhân là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp tư nhân. Điều này là do bản chất của doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân, không có sự tách bạch với tài sản của chủ doanh nghiệp tư nhân nên doanh nghiệp tư nhân không được nhân danh chính mình để tham gia hoạt động tố tụng với tư cách độc lập mà tham gia với tư cách là chủ doanh nghiệp tư nhân.
Trách nhiệm của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp được quy định như thế nào?
Trách nhiệm của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp được quy định tại Điều 13 Luật Doanh nghiệp năm 2020 như sau:
- Người đạị diện theo pháp luật của doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng, tốt nhất nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp. Trường hợp vi phạm trách nhiệm trên thì người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp chịu trách nhiệm cá nhân đối với thiệt hại cho doanh nghiệp.
- Người đạo diên theo pháp luật của doanh nghiệp có trách nhiệm: Trung thành với lợi ích của doanh nghiệp; không lạm dụng địa vị, chức vụ và sử dụng thông tin, bí quyết, cơ hội kinh doanh, tài sản khác của doanh nghiệp để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác;
- Người đại diên theo pháp luật của doanh nghiệp có trách nhiệm: Thông báo kịp thời, ,chính xác, đầy đủ cho doanh nghiệp về doanh nghiệp mà mình, người có liên quan của mình làm chủ hoặc có cổ phần, phần vốn góp theo quy định của Luật này.
Tóm tắt ý kiến tư vấn về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Với những phân tích ở trên, có thể tóm tắt ý kiến tư vấn về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là: Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Các vấn đề liên quan tới người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Để tìm hiểu các vấn đề pháp lý liên quan tới người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, bạn hãy đọc các bài viết trong mục BÀI VIẾT LIÊN QUAN dưới đây.
Xin lưu ý là sau thời điểm đăng bài này, các quy định của luật pháp có thể đã thay đổi. Để được tư vấn từng trường hợp cụ thể Bạn vui lòng gọi TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT. Luật sư sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ bạn!
Dịch vụ đăng ký doanh nghiệp và dịch vụ đăng ký đầu tư của Luật Thái An
Công ty Luật Thái An™ tự hào có đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và hiểu biết sâu rộng về pháp lý doanh nghiệp. Khi sử dụng đăng ký doanh nghiệp, đăng ký đầu tư của chúng tôi khách hàng được hưởng nhiều lợi ích: Từ việc phòng ngừa mọi rủi ro pháp lý; Dịch vụ trọn gói, hồ sơ nhanh gọn, chi phí ít đến chính sách hậu mãi tốt, giảm phí tới 20% cho các lần sử dụng dịch vụ tiếp theo.
Lĩnh vực hành nghề chính:
* Tư vấn pháp luật: Doanh nghiệp, Đầu tư, Xây dựng, Thương mại, Lao động, Dân sự, Hình sự, Đất đai, Hôn nhân và gia đình
* Tố tụng và giải quyết tranh chấp: Kinh doanh thương mại, Đầu tư, Xây dựng, Lao động, Bảo hiểm, Dân sự, Hình sự, Hành chính, Đất đai, Hôn nhân và gia đình
- Luật sư bảo vệ thành công vụ án tranh chấp đất đai có nguồn gốc từ ông cha để lại - 11/10/2023
- Hợp đồng thuê căn hộ chung cư - 08/07/2023
- Luật sư bào chữa tội tham ô tài sản với 3 hướng là gì? - 08/05/2023
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Bề dày 16+ năm kinh nghiệm Tư vấn pháp luật và Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, đầu tư, dân sự, hình sự, đất đai, lao động, hôn nhân và gia đình... Công ty Luật Thái An cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của Khách hàng.