Hội đồng quản trị hợp tác xã: Các quy định mới nhất!

Ở Việt Nam, các hợp tác xã là một phần quan trọng của nền kinh tế, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, cung cấp dịch vụ nông nghiệp và các dịch vụ khác cho các thành viên của mình. Là cơ quan quản lý của một hợp tác xã, hội đồng quản trị hợp tác xã đóng vai trò thiết yếu trong việc chỉ đạo hoạt động của hợp tác xã, đưa ra các quyết định chiến lược và đảm bảo rằng hợp tác xã tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý và đạo đức.

Bài viết này của Công ty Luật Thái An thảo luận về cơ sở pháp lý, điều kiện, quyền hạn nhiệm vụ của hội đồng quản trị hợp tác xã, thách thức đối với Hội đồng quản trị hợp tác xã.

1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh quy định về Hội đồng quản trị hợp tác xã

Cơ sở pháp lý điều chỉnh quy định về hội đồng quản trị hợp tác xã là các văn bản pháp luật sau đây:

2. Hội đồng quản trị của hợp tác xã là cơ quan gì?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 65 Luật Hợp tác xã 2023 thì Hội đồng quản trị là cơ quan quản lý hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, bao gồm Chủ tịch Hội đồng quản trị và thành viên khác của Hội đồng quản trị do Hội nghị thành lập hoặc Đại hội thành viên bầu trong số thành viên chính thức.

Số lượng thành viên Hội đồng quản trị do Điều lệ quy định nhưng tối thiểu là 03 người, tối đa là 15 người. Tổng số lượng thành viên tham gia Hội đồng quản trị là tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và cá nhân là nhà đầu tư nước ngoài chiếm dưới 35% tổng số lượng thành viên Hội đồng quản trị.

3. Điều kiện trở thành thành viên Hội đồng quản trị hợp tác xã là gì?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 62 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định về điều kiện để trở thành thành viên Hội đồng quản trị của hợp tác xã như sau:

Điều kiện trở thành thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, kế toán

1. Thành viên Hội đồng quản trị của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã phải đáp ứng các điều kiện sau đây:

a) Là thành viên chính thức hoặc là người đại diện theo pháp luật hoặc theo ủy quyền của tổ chức là thành viên chính thức;

b) Không đồng thời là thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, kế toán trưởng, thủ quỹ của cùng hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;

c) Không được là người có quan hệ gia đình với thành viên khác của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, kế toán trưởng, thủ quỹ của cùng hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

4. Ai không được là thành viên Hội đồng quản trị của hợp tác xã?

Căn cứ theo khoản 4 Điều 62 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định như sau:

Điều kiện trở thành thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, kế toán

4. Những người sau đây không được là thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên:

a) Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;

b) Trường hợp khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ.

Như vậy ngoài các điều kiện để trở thành thành viên Hội đồng quản trị hợp tác xã thì cá nhân không được thuộc hai trường hợp quy định như trên.

hội đồng quản trị hợp tác xã
Quy định pháp luật về hội đồng quản trị hợp tác xã theo Luật Hợp tác xã năm 2023 – Nguồn: Luật Thái An

5. Nhiệm kỳ của thành viên Hội đồng quản trị hợp tác xã là bao lâu?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 65 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định về nhiệm kỳ như sau:

Hội đồng quản trị

2. Nhiệm kỳ của Hội đồng quản trị do Điều lệ quy định nhưng tối đa là 05 năm. Nhiệm kỳ của thành viên Hội đồng quản trị theo nhiệm kỳ của Hội đồng quản trị. Thành viên Hội đồng quản trị có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế. Việc bầu, bãi nhiệm, miễn nhiệm thành viên Hội đồng quản trị được thực hiện bằng phiếu kín.

Theo quy định trên nhiệm kỳ của thành viên Hội đồng quản trị theo nhiệm kỳ của Hội đồng quản trị hợp tác xã – theo Điều lệ quy định nhưng tối đa là 05 năm.

6. Miễn nhiệm, bãi nhiệm thành viên Hội đồng quản trị hợp tác xã trong trường hợp nào?

Căn cứ theo Điều 63 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định như sau:

Miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức hoặc chấm dứt hợp đồng lao động đối với người giữ các chức danh trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã

1. Thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, Giám đốc (Tổng giám đốc) bị miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức hoặc chấm dứt hợp đồng lao động nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Không còn đáp ứng điều kiện theo quy định tại Điều 62 của Luật này;

b) Có đơn từ chức và được chấp thuận;

c) Bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;

d) Tổ chức mà Giám đốc (Tổng giám đốc), thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên là người đại diện bị mất tư cách pháp nhân hoặc bị chấm dứt tồn tại, giải thể, phá sản;

đ) Trường hợp khác theo quy định của pháp luật, Điều lệ và hợp đồng lao động.

2. Thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên sau khi bị miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức hoặc chấm dứt hợp đồng lao động phải chịu trách nhiệm đối với quyết định của mình trong thời gian đảm nhiệm chức vụ.

Theo đó, cá nhân là thành viên của Hội đồng quản trị miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức nếu rơi vào một trong các trường hợp sau:

  •  Không còn đáp ứng điều kiện theo quy định tại Điều 62 Luật Hợp tác xã 2023 (đã nêu ở phần 3 ở trên)
  •  Có đơn từ chức và đơn đã được chấp thuận;
  •  Bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;

7. Nhiệm vụ, quyền hạn của hội đồng quản trị hợp tác xã

Điều 66 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quản trị hợp tác xã như sau:

  •  Trình Đại hội thành viên xem xét, thông qua các nội dung thuộc thẩm quyền của Đại hội thành viên theo quy định tại Điều 64 của Luật này.
  •  Quyết định tổ chức các bộ phận giúp việc, đơn vị trực thuộc của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Điều lệ. Thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện.
  •  Tổ chức thực hiện nghị quyết của Đại hội thành viên. Báo cáo Đại hội thành viên kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
  • Chuyển nhượng, thanh lý, xử lý tài sản của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo thẩm quyền. Quyết định đầu tư hoặc bán tài sản chung được chia có giá trị dưới 20% tổng giá trị tài sản của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất.
  • Phối hợp với chủ sở hữu, người góp vốn để định giá hoặc thuê tổ chức thẩm định giá định giá tài sản của cá nhân, tổ chức trong quá trình hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
  • Quản lý, kết nạp hoặc chấm dứt tư cách thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn. Báo cáo với Đại hội thành viên gần nhất về công tác phát triển thành viên hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
  • Bầu, bãi nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch Hội đồng quản trị theo quy định của Điều lệ (nếu có).
  • Bổ nhiệm; miễn nhiệm; cách chức; ký kết hợp đồng lao động, chấm dứt hợp đồng lao động; giám sát và đánh giá kết quả làm việc Giám đốc (Tổng giám đốc), Phó Giám đốc (Phó Tổng giám đốc) và người giữ chức danh quản lý khác.
  • Quyết định khen thưởng, kỷ luật thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn, người lao động; khen thưởng cá nhân, tổ chức khác có đóng góp nổi bật trong việc xây dựng, phát triển hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
  • Nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ.

XEM THÊM: Giảm vốn hợp tác xã như thế nào ?

8. Họp hội đồng quản trị hợp tác xã

a. Bao lâu thì họp hội đồng quản trị hợp tác xã ?

Hội đồng quản trị hợp tác xã họp định kỳ theo quy định của Điều lệ nhưng ít nhất 03 tháng một lần.

Tuy nhiên, khi có những yêu cầu họp hội đồng quản trị bất thường từ một trong các chức danh sau thì phải triệu tập họp:

  • Chủ tịch Hội đồng quản trị;
  • Giám đốc (Tổng giám đốc);
  • Trưởng Ban kiểm soát;
  • Ít nhất một phần ba tổng số thành viên Hội đồng quản trị.

b. Quy trình triệu tập cuộc họp hội đồng quản trị hợp tác xã như thế nào ?

Quy trình tổ chức cuộc họp hội đồng quản trị hợp tác xã phải tuân thủ các quy định tại khoản 5 Điều 65 Luật Hợp tác xã:

  • Cuộc họp Hội đồng quản trị được tiến hành khi có ít nhất hai phần ba tổng số thành viên Hội đồng quản trị tham dự.
  • Trường hợp triệu tập họp Hội đồng quản trị theo định kỳ nhưng không đủ số thành viên tham dự, Chủ tịch Hội đồng quản trị triệu tập cuộc họp Hội đồng quản trị lần thứ hai trong thời gian không quá 15 ngày kể từ ngày dự định cuộc họp lần đầu. Trường hợp này, cuộc họp được tiến hành nếu có trên 50% số thành viên Hội đồng quản trị dự họp;
  • Trường hợp triệu tập họp Hội đồng quản trị lần thứ hai mà vẫn không đủ số thành viên tham dự, Chủ tịch Hội đồng quản trị triệu tập Đại hội thành viên bất thường trong thời hạn không quá 30 ngày kể từ ngày dự định họp lần thứ hai. Chủ tịch Hội đồng quản trị báo cáo Đại hội thành viên bất thường để xem xét tư cách của thành viên Hội đồng quản trị không tham dự hai cuộc họp trước và đề xuất biện pháp xử lý;

c. Cách thức tiến hành họp hội đồng quản trị hợp tác xã

Cuộc họp Hội đồng quản trị phải được ghi biên bản, có thể ghi âm, ghi hình để cung cấp cho các thành viên nếu có yêu cầu. Biên bản họp phải có chữ ký của chủ tọa và thư ký.

Thành viên Hội đồng quản trị có quyền bảo lưu ý kiến và được ghi vào biên bản họp. Trường hợp chủ tọa, thư ký từ chối ký thì biên bản họp có hiệu lực nếu được trên 50% thành viên tham dự đồng ý ký; biên bản họp ghi rõ việc chủ tọa, thư ký từ chối ký.

Người ký tên trong biên bản họp chịu trách nhiệm liên đới về tính chính xác và trung thực của biên bản họp.

Quyết định của Hội đồng quản trị được thông qua theo nguyên tắc đa số, mỗi thành viên có một phiếu biểu quyết có giá trị ngang nhau. Trường hợp có số phiếu ngang nhau thì nội dung có phiếu tán thành của Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc người được Chủ tịch Hội đồng quản trị ủy quyền chủ trì cuộc họp là nội dung được thông qua;

9. Những thách thức mà Hội đồng quản trị hợp tác xã phải đối mặt

Mặc dù có vai trò quan trọng trong hợp tác xã, Hội đồng quản trị thường phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong hoạt động của mình. Một số thách thức phổ biến nhất bao gồm:

  • Giải quyết xung đột: Do lợi ích đa dạng của các thành viên hợp tác xã, xung đột có thể phát sinh trong Hội đồng quản trị. Có thể xảy ra bất đồng về các quyết định tài chính, chiến lược hoặc định hướng của hợp tác xã. Hội đồng quản trị có trách nhiệm quản lý các xung đột này và đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra vì lợi ích tốt nhất của hợp tác xã.
  • Hạn chế về tài chính: Nhiều hợp tác xã phải đối mặt với hạn chế về tài chính, đặc biệt là ở các vùng nông thôn nơi khả năng tiếp cận vốn có thể bị hạn chế. Hội đồng quản trị có thể gặp khó khăn trong việc đầu tư vào các công nghệ mới hoặc mở rộng hoạt động do thiếu vốn. Điều này có thể hạn chế sự tăng trưởng và khả năng cạnh tranh của hợp tác xã.
  • Sự tham gia của thành viên: Việc thu hút các thành viên hợp tác xã và khuyến khích sự tham gia tích cực vào các quá trình ra quyết định có thể là một thách thức. Một số thành viên có thể cảm thấy không gắn kết với hoạt động của hợp tác xã và điều này có thể dẫn đến việc thiếu sự hỗ trợ cho các quyết định của hội đồng quản trị hoặc thiếu sự tham gia vào các cuộc họp chung và bầu cử.
  • Thách thức về quy định: Các hợp tác xã phải tuân thủ một loạt các quy định, có thể khó điều hướng. Những thay đổi trong luật hoặc chính sách của chính phủ có thể yêu cầu hợp tác xã phải điều chỉnh hoạt động của mình và Hội đồng quản trị phải đảm bảo tuân thủ trong khi giảm thiểu sự gián đoạn đối với các hoạt động của hợp tác xã

Kết luận

Trong bối cảnh hợp tác xã đang phát triển tại Việt Nam, một Hội đồng quản trị hợp tác xã mạnh và hiệu quả là điều cần thiết để đảm bảo sự thành công liên tục và vai trò của hợp tác xã trong việc đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

Việc tham khảo ý kiến ​​của các chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm lĩnh vực pháp luật hợp tác xã là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã nói chung và hội đồng quản trị hợp tác xã nói riêng. Hướng dẫn phù hợp có thể giúp giải quyết các rủi ro pháp lý, tài chính và hành chính tiềm ẩn, đảm bảo kết quả thành công.

Đàm Thị Lộc