Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã: Các quy định quan trọng!

Hợp tác xã đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực nông thôn và nông nghiệp. Các doanh nghiệp do thành viên sở hữu này được thiết kế để nâng cao năng suất, công bằng và phúc lợi cộng đồng. Đứng đầu quản trị hợp tác xã là Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã, người có sự lãnh đạo và tầm nhìn định hình nên thành công của hợp tác xã.

Bài viết này của Công ty Luật Thái An thảo luận về cơ sở pháp lý, vai trò, trách nhiệm, kỹ năng cần thiết, thách thức và khuôn khổ pháp lý chi phối vị trí quan trọng này của chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã.

1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh quy định về Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã

Cơ sở pháp lý điều chỉnh quy định về Chủ tịch hội đồng quản trị hợp tác xã là các văn bản pháp luật sau đây:

2. Hội đồng quản trị của hợp tác xã là cơ quan gì?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 65 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định như sau:

Hội đồng quản trị

1. Hội đồng quản trị là cơ quan quản lý hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, bao gồm Chủ tịch Hội đồng quản trị và thành viên khác của Hội đồng quản trị do Hội nghị thành lập hoặc Đại hội thành viên bầu trong số thành viên chính thức. Số lượng thành viên Hội đồng quản trị do Điều lệ quy định nhưng tối thiểu là 03 người, tối đa là 15 người. Tổng số lượng thành viên tham gia Hội đồng quản trị là tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và cá nhân là nhà đầu tư nước ngoài chiếm dưới 35% tổng số lượng thành viên Hội đồng quản trị.

Như vậy, hội đồng quản trị của hợp tác xã là cơ quan quản lý hợp tác xã bao gồm Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã và thành viên khác của Hội đồng quản trị do Hội nghị thành lập hoặc Đại hội thành viên bầu trong số thành viên chính thức.

Lưu ý: Hợp tác xã có thể lựa chọn mô quản trị đầy đủ hoặc rút gọn (điều 56 Luật Hợp tác xã 2023):

  • Tổ chức quản trị đầy đủ bao gồm Đại hội thành viên, Hội đồng quản trị, Giám đốc (Tổng giám đốc), Ban kiểm soát. Chủ tịch Hội đồng quản trị có thể kiêm Giám đốc (Tổng giám đốc);
  • Tổ chức quản trị rút gọn bao gồm Đại hội thành viên, Giám đốc, kiểm soát viên.

Như vậy, đối với hợp tác xã với mô hình quản trị rút gọn thì không có Hội đồng quản trị.

3. Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã là ai?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 67 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định về chủ tịch hội đồng quản trị như sau:

Điều 67. Chủ tịch Hội đồng quản trị

1. Chủ tịch Hội đồng quản trị do Hội nghị thành lập hoặc Đại hội thành viên bầu, bãi nhiệm, miễn nhiệm trong số thành viên chính thức hoặc Hội đồng quản trị bầu, bãi nhiệm, miễn nhiệm trong số thành viên Hội đồng quản trị. Việc bầu, bãi nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch Hội đồng quản trị được thực hiện bằng phiếu kín.

Lưu ý: Đối với hợp tác xã với mô hình quản trị rút gọn thì thì không có Chủ tịch Hội đồng quản trị, chỉ có Giám đốc là vị trí cao nhất.

4. Chủ tịch Hội đồng quản trị và Giám đốc ?

Trong một hợp tác xã với mô hình quản trị đầy đủ thì Chủ tịch Hội đồng quản trị là người giữ vị trí cao nhất, cao hơn Tổng giám đốc và giám đốc (nếu có).

Trong khi Chủ tịch Hội đồng quản trị phải là thành viên Hội đồng quản trị, được bầu ra bởi Đạị hội thành viên. Còn Tổng giám đốc và giám đốc có thể là người được thuê.

Trong nhiều trường hợp, Chủ tịch Hội đồng quản trị có thể kiêm nhiệm luôn Tổng giám đốc/Giám đốc.

5. Nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 67 Luật Hợp tác xã 2023 có quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã như sau:

2. Chủ tịch Hội đồng quản trị có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:

a) Chịu trách nhiệm trước Đại hội thành viên và Hội đồng quản trị về nhiệm vụ được giao;

b) Ký Điều lệ và nghị quyết thành lập hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; các văn bản của Hội nghị thành lập, Đại hội thành viên; ký văn bản của Hội đồng quản trị theo quy định của pháp luật và Điều lệ;

c) Quyết định chương trình, kế hoạch và phân công nhiệm vụ thành viên Hội đồng quản trị;

d) Chuẩn bị nội dung, chương trình, triệu tập và chủ trì cuộc họp của Hội đồng quản trị, Đại hội thành viên, trừ trường hợp Luật này hoặc Điều lệ có quy định khác;

đ) Nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ.

6. Quy định về vấn đề uỷ quyền Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã thế nào?

Trường hợp Chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã vắng mặt hoặc không thể thực hiện nhiệm vụ thì phải ủy quyền bằng văn bản cho một thành viên khác thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch Hội đồng quản trị theo quy định tại Điều lệ.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã
Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã là vị trí cao nhất trong hợp tác xã.

Trường hợp không có người được ủy quyền hoặc Chủ tịch Hội đồng quản trị đã chết, mất tích, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, trốn khỏi nơi cư trú, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì việc bầu Chủ tịch Hội đồng quản trị được thực hiện như sau:

  • Hội đồng quản trị bầu một người trong số các thành viên còn lại làm Chủ tịch Hội đồng quản trị cho đến khi Đại hội thành viên gần nhất bầu Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã;
  • Hội đồng quản trị bầu một người trong số các thành viên còn lại làm Chủ tịch Hội đồng quản trị trong trường hợp Hội đồng quản trị được Đại hội thành viên ủy quyền bầu Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã.

7. Những thách thức mà Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã phải đối mặt

Vai trò của chủ tịch Hội đồng quản trị hợp tác xã không phải là không có thách thức. Một số vấn đề cấp bách nhất bao gồm:

  • Cân bằng lợi ích của thành viên: Hợp tác xã thường bao gồm các thành viên có nhu cầu và ưu tiên đa dạng. Chủ tịch phải cân bằng các lợi ích này trong khi thúc đẩy tăng trưởng tập thể.
  • Tính bền vững về tài chính: Đảm bảo hợp tác xã vẫn có khả năng tài chính trong một thị trường cạnh tranh là một thách thức đáng kể. Điều này đòi hỏi quản lý nguồn lực hiệu quả và đầu tư chiến lược.
  • Quản lý xung đột: Tranh chấp nội bộ giữa các thành viên hoặc giữa Hội đồng quản trị và ban quản lý có thể cản trở tiến trình. Chủ tịch phải làm trung gian và giải quyết những xung đột như vậy trong khi vẫn duy trì sự gắn kết của tổ chức.
  • Tuân thủ quy định: Việc điều hướng bối cảnh pháp lý và quy định có thể phức tạp, đặc biệt đối với các hợp tác xã trong các ngành có yêu cầu quản lý chặt chẽ.
  • Thích ứng với sự thay đổi: Những thay đổi về kinh tế, xã hội và công nghệ đòi hỏi chủ tịch hội đồng quản trị hợp tác xã phải liên tục điều chỉnh các chiến lược để duy trì tính phù hợp và khả năng cạnh tranh của hợp tác xã.

 

Kết luận

Chủ tịch hội đồng quản trị hợp tác xã đóng vai trò chủ chốt trong việc lãnh đạo Hội đồng quản trị, đại diện cho hợp tác xã và thực hiện các quyết định chiến lược phù hợp với lợi ích của các thành viên và các nguyên tắc của hợp tác xã. Tư vấn pháp luật hợp tác xã cho các hợp tác xã, đặc biệt là liên quan đến Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã, là điều cần thiết để đảm bảo quản trị hiệu quả, tuân thủ và thành công trong hoạt động.

Đàm Thị Lộc