Chia hợp tác xã như thế nào cho đúng luật ?

Ở Việt Nam, hợp tác xã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Bằng cách tập hợp các nguồn lực, lao động và chuyên môn, hợp tác xã giúp các thành viên đạt được các mục tiêu kinh tế chung. Tuy nhiên, khi các thực thể này phát triển, có thể nảy sinh các tình huống mà việc chia hợp tác xã trở thành một động thái cần thiết và mang tính chiến lược.

Bài viết này của Công ty Luật Thái An cung cấp các thông tin pháp lý cơ bản về thủ tục, hệ quả pháp lý của việc chia hợp tác xã cũng như các vấn đề khác có liên quan.

1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh quy định về chia hợp tác xã

Cơ sở pháp lý điều chỉnh quy định về chia hợp tác xã là các văn bản pháp luật sau đây:

• Luật Hợp tác xã 2023;
• Nghị định 113/2024/NĐ-CP ngày 12/9/2024 hướng dẫn Luật Hợp tác xã

2. Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có thể chia tài sản để thành lập hai hoặc nhiều hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới hay không?

Căn cứ khoản 1 Điều 92 Luật Hợp tác xã 2023 như sau:

Chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã

1. Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có thể chia tài sản, quyền, nghĩa vụ, thành viên hiện có (sau đây gọi là hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia) để thành lập hai hoặc nhiều hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới.

Như vậy, theo quy định hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có thể chia tài sản, quyền, nghĩa vụ, thành viên hiện có để thành lập 02 hoặc nhiều hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới.

Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia sẽ chấm dứt tồn tại. Đây là điểm khác với tách hợp tác xã: hợp tác xã bị tách vẫn tồn tại sau khi tách).

Tách hợp tác xã thế nào cho đúng luật ?

3. Thủ tục chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được thực hiện như thế nào?

Theo khoản 2 Điều 92 Luật Hợp tác xã 2023 quy định như sau:

Chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã

…

2. Thủ tục chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được thực hiện như sau:

a) Đại hội thành viên của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia thông qua nghị quyết chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật này và Điều lệ.

Nghị quyết chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bao gồm nội dung chủ yếu sau đây: tên, địa chỉ trụ sở chính của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia; tên hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới; nguyên tắc, cách thức và thủ tục chia quyền, tài sản bao gồm cả quỹ chung không chia, tài sản

chung không chia; phương án sử dụng lao động; cách thức phân chia, thời hạn và thủ tục chuyển đổi vốn góp của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia sang hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới; nguyên tắc giải quyết nghĩa vụ hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia; thời hạn thực hiện chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;

b) Nghị quyết chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã phải được gửi đến tất cả chủ nợ, thông báo cho người lao động, Ủy ban nhân dân nơi cấp Giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thông qua nghị quyết;

c) Việc đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới được thực hiện theo quy định tại Điều 41 và Điều 42 của Luật này. Trong trường hợp này, hồ sơ đăng ký thành lập hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới bao gồm tài liệu quy định tại các điểm a, b, d, đ, e và g khoản 2 Điều 42 của Luật này và nghị quyết chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

Theo đó, thủ tục chia hợp tác xã trong năm 2024 được thực hiện như sau:

Bước 1: Đại hội thành viên của hợp tác xã bị chia thông qua nghị quyết chia hợp tác xã.

Lưu ý: Nghị quyết chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bao gồm nội dung chủ yếu sau đây:

•  Tên, địa chỉ trụ sở chính của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia; tên hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới;
•  Nguyên tắc, cách thức và thủ tục chia quyền, tài sản bao gồm cả quỹ chung không chia, tài sản chung không chia;
•  Phương án sử dụng lao động; cách thức phân chia, thời hạn và thủ tục chuyển đổi vốn góp của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia sang hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới;
•  Nguyên tắc giải quyết nghĩa vụ hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia; thời hạn thực hiện chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;

Bước 2: Thông báo về Nghị quyết chia hợp tác xã

Hợp tác xã cần gửi Nghị quyết chia hợp tác xã đến tất cả chủ nợ, thông báo cho người lao động, UBND nơi cấp Giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thông qua nghị quyết.

Bước 3: Đăng ký thành lập hợp tác xã mới

Lưu ý: Việc đăng ký thành lập hợp tác xã mới theo quy định đăng ký hợp tác xã và đăng ký thành lập hợp tác xã, trong đó hồ sơ đăng ký thành lập hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký thành lập;
• Điều lệ;
• Danh sách thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn;
• Danh sách, số định danh cá nhân của người đại diện theo pháp luật là người Việt Nam; danh sách, bản sao giấy tờ pháp lý của người đại diện theo pháp luật là người nước ngoài;
• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với dự án thành lập hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong trường hợp hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được tham gia thành lập bởi cá nhân là nhà đầu tư nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật về đầu tư.

4. Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia chấm dứt tồn tại khi nào?

Theo Điều 92 Luật Hợp tác xã 2023 quy định hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia chấm dứt tồn tại sau khi các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã.

Các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới phải cùng liên đới chịu trách nhiệm các khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và nghĩa vụ khác của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị chia hoặc thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động để một trong số các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã đó thực hiện nghĩa vụ này.

Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp được phân chia theo nghị quyết chia hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

5. Các vấn đề chính cần xem xét trong quá trình chia hợp tác xã

• Phân chia tài sản và nợ phải trả: Việc phân chia tài sản và nợ phải trả một cách công bằng và bình đẳng là rất quan trọng để tránh xung đột. Các thành viên phải thống nhất về cách phân bổ các nguồn lực như đất đai, thiết bị và tài sản tài chính. Các khoản nợ phải trả, chẳng hạn như các khoản vay hoặc nợ, cũng phải được phân bổ rõ ràng cho các hợp tác xã mới.
• Tác động đến Thành viên và Nhân viên: Việc chia tách có thể ảnh hưởng đến vai trò, trách nhiệm và quyền lợi của các thành viên và nhân viên. Việc giao tiếp và tham vấn rõ ràng là điều cần thiết để giải quyết các mối quan tâm và đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.
• Minh bạch và giải quyết tranh chấp: Duy trì tính minh bạch trong suốt quá trình giúp xây dựng lòng tin và giảm nguy cơ tranh chấp. Trong trường hợp bất đồng, có thể cần phải hòa giải hoặc trọng tài pháp lý để giải quyết xung đột.

6. Lợi ích và thách thức của việc Chia Hợp tác xã

6.1. Lợi ích từ việc chia hợp tác xã:

• Tăng hiệu quả: Các hợp tác xã nhỏ hơn, chuyên biệt có thể hoạt động hiệu quả hơn và tập trung vào các mục tiêu cụ thể.
• Sự liên kết tốt hơn giữa các Thành viên: Việc chia tách cho phép các hợp tác xã đáp ứng các lợi ích đa dạng của các thành viên.
• Mở rộng địa lý: Các hợp tác xã mới có thể phục vụ các khu vực địa lý khác nhau hiệu quả hơn.
• Đa dạng hóa Chiến lược: Cho phép các hợp tác xã đa dạng hóa hoạt động của mình và giảm rủi ro.

6.2. Thách thức đối với việc chia hợp tác xã:

• Xung đột Phân chia Tài sản: Những bất đồng về phân bổ tài sản có thể làm chậm quá trình này.
• Sự phức tạp về mặt hành chính: Việc chuẩn bị tài liệu và hoàn tất các thủ tục pháp lý có thể tốn nhiều thời gian.
• Ổn định tài chính: Đảm bảo cả hai hợp tác xã mới vẫn duy trì được khả năng tài chính là điều rất quan trọng.
• Mối quan tâm của nhân viên và thành viên: Giải quyết mối quan tâm của thành viên và nhân viên là điều cần thiết để có một quá trình chuyển đổi suôn sẻ.

7. Sự cần thiết sử dụng dịch vụ luật sư tư vấn, thực hiện thủ tục chia hợp tác xã 

Chia hợp tác xã là một quá trình pháp lý phức tạp liên quan đến nhiều bước về quy định, tài chính và thủ tục. Thuê luật sư hướng dẫn bạn trong suốt quá trình này mang lại một số lợi thế chính, đảm bảo giải thể diễn ra suôn sẻ và tuân thủ pháp luật:

• Tuân thủ pháp luật: Luật sư am hiểu Luật hợp tác xã và các quy định liên quan. Họ đảm bảo rằng tất cả các thủ tục đều tuân thủ các yêu cầu pháp lý, giảm thiểu rủi ro vi phạm hoặc hình phạt.
• Tài liệu chính xác: Quy trình giải thể đòi hỏi phải chuẩn bị và nộp nhiều tài liệu khác nhau, chẳng hạn như báo cáo tài chính, nghị quyết của thành viên và báo cáo thuế. Luật sư có thể soạn thảo, xem xét và nộp các tài liệu này một cách chính xác và đúng hạn.
• Giải quyết nợ và nghĩa vụ: Hợp tác xã phải giải quyết các khoản nợ và nghĩa vụ chưa thanh toán trước khi chia hợp tác xã. Các chuyên gia pháp lý giúp xác định nghĩa vụ, đàm phán giải quyết và quản lý các khiếu nại của chủ nợ để ngăn ngừa các tranh chấp trong tương lai.
• Bảo vệ quyền của thành viên: Luật sư đảm bảo rằng các quyền và lợi ích của thành viên hợp tác xã được bảo vệ trong quá trình chia hợp tác xã, bao gồm phân phối công bằng các tài sản còn lại.
• Giải quyết xung đột: Có thể phát sinh bất đồng giữa các thành viên hoặc bên liên quan. Các chuyên gia pháp lý có thể hòa giải tranh chấp, đưa ra các giải pháp phù hợp với các tiêu chuẩn pháp lý và điều lệ hợp tác xã.
• Hướng dẫn về thuế và tài chính: Luật sư hợp tác với kế toán để đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ thuế và báo cáo tài chính, tránh bị phạt hoặc kiểm toán.
• Hiệu quả và sự an tâm: Bằng cách xử lý các vấn đề phức tạp về mặt pháp lý, luật sư sẽ hợp lý hóa quy trình, giảm căng thẳng và cho phép các thành viên hợp tác xã tập trung vào các nỗ lực trong tương lai.

Tóm lại, sử dụng dịch vụ pháp lý khi chia hợp tác xã sẽ đảm bảo tuân thủ, bảo vệ quyền và giải quyết hiệu quả các nghĩa vụ, giảm thiểu rủi ro.

Kết luận

Nếu hợp tác xã của bạn đang cân nhắc việc chia tách, điều cần thiết là phải tìm kiếm tư vấn pháp lý để đảm bảo tuân thủ Luật Hợp tác xã và bảo vệ quyền lợi của tất cả các thành viên. Công ty Luật Thái An cung cấp hướng dẫn chuyên môn về tái cấu trúc hợp tác xã , phân chia tài sản và đăng ký pháp lý. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để tìm hiểu thêm về cách chúng tôi có thể hỗ trợ hợp tác xã của bạn đạt được sự chia tách suôn sẻ và thành công.