Xâm phạm kiểu dáng công nghiệp: Tổng hợp các quy định!

Tình trạng xâm phạm kiểu dáng công nghiệp hiện nay diễn ra phổ biến, gây thiệt hại lớn cho các chủ sở hữu và làm suy yếu nền tảng phát triển bền vững của các doanh nghiệp. Việc hiểu rõ về xâm phạm kiểu dáng công nghiệp cũng như các biện pháp bảo vệ hợp pháp là điều cần thiết để nâng cao ý thức bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và thúc đẩy môi trường kinh doanh lành mạnh.

1. Hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp

Cách hành vi sau được xem là xâm phạm kiểu dáng công nghiệp:

• Sử dụng kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ hoặc kiểu dáng công nghiệp không khác biệt đáng kể với kiểu dáng đó, trong thời hạn hiệu lực của văn bằng bảo hộ mà không được phép của chủ sở hữu;
• Sử dụng kiểu dáng công nghiệp mà không trả tiền đền bù theo quy định về quyền tạm thời.

(Căn cứ Điều 126 Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11).

Quyền tạm thời là quyền của người chủ sở hữu kiểu dáng công nghiệp có được từ ngày nộp đơn đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cho đến ngày đước cấp bằng độc quyền.

Nếu người này biết rằng kiểu dáng công nghiệp đang được người khác sử dụng nhằm mục đích thương mại và người đó không có quyền sử dụng trước thì người nộp đơn có quyền thông báo bằng văn bản cho người sử dụng về việc mình đã nộp đơn đăng ký, trong đó chỉ rõ ngày nộp đơn và ngày công bố đơn trên Công báo sở hữu công nghiệp để người đó chấm dứt việc sử dụng hoặc tiếp tục sử dụng.

Trong trường hợp đã được thông báo mà người được thông báo vẫn tiếp tục sử dụng kiểu dáng công nghiệpthì khi Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệpđược cấp, chủ sở hữu kiểu dáng công nghiệpcó quyền yêu cầu người đã sử dụng sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí phải trả một khoản tiền đền bù tương đương với giá chuyển giao quyền sử dụng sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí đó trong phạm vi và thời hạn sử dụng tương ứng.

2. Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ khi bị xâm phạm kiểu dáng công nghiệp

Chủ thể quyền sở hữu trí tuệ được áp dụng các biện pháp sau để bảo vệ quyền sở hữu kiểu dáng công nghiệp của mình:

• Áp dụng biện pháp công nghệ bảo vệ quyền, đưa thông tin quản lý quyền hoặc áp dụng các biện pháp công nghệ khác nhằm ngăn ngừa hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ;
• Yêu cầu tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ phải chấm dứt hành vi xâm phạm, gỡ bỏ và xóa nội dung vi phạm trên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet, xin lỗi, cải chính công khai, bồi thường thiệt hại;
• yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan;
• Khởi kiện ra tòa án hoặc trọng tài để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

(Căn cứ Điều 198 Luật sở hữu trí tuệ 2005)

3. Xử lý hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp

Tùy vào mức độ, tính chất vi phạm mà cá nhân, tổ chức xâm phạm kiểu dáng công nghiệp sẽ bị xử lý bằng:

• Biện pháp dân sự;
• Biện pháp hành chính;
• Biện pháp hình sự.

Trong trường hợp cần thiết, cơ quan nhà nước có thẩm quyền còn có thể áp dụng:

• Biện pháp khẩn cấp tạm thời;
• Biện pháp kiểm soát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu liên quan đến sở hữu trí tuệ;
• Biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử phạt hành chính;
• Các quy định khác của pháp luật có liên quan.

3.1. Xử lý xâm phạm kiểu dáng công nghiệp bằng biện pháp dân sự

Biện pháp dân sự được áp dụng khi nguyên đơn kiện bị đơn vì xâm phạm kiểu dáng công nghiệp của nguyên đơn.

Theo đó, nguyên đơn phải chứng minh mình là chủ thể sở hữu trí tuệ và cung cấp các bằng chứng chứng minh hành vi xâm phạm sở hữu trí tuệ của bị đơn.

Toà án áp dụng các biện pháp dân sự sau đây để xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp:

• Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm;
• Buộc xin lỗi, cải chính công khai;
• Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự;
• Buộc bồi thường thiệt hại;
• Buộc tiêu huỷ hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hoá, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ.

(Căn cứ Điều 202 Luật sở hữu trí tuệ 2005).

Các biện pháp khẩn cấp tạm thời được áp dụng đối với hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp:

• Thu giữ;
• Kê biên;
• Niêm phong; cấm thay đổi hiện trạng; cấm di chuyển;
• Cấm chuyển dịch quyền sở hữu.

(Căn cứ Điều 207 Luật sở hữu trí tuệ 2005).

3.2. Xử lý xâm phạm kiểu dáng công nghiệp bằng biện pháp hành chính

Các hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp sau đây sẽ bị xử lý hành chính:

• Thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại cho người tiêu dùng hoặc cho xã hội;
• Không chấm dứt hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ mặc dù đã được chủ thể quyền sở hữu trí tuệ thông báo bằng văn bản yêu cầu chấm dứt hành vi đó;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này.

(Căn cứ Khoản 1 Điều 211 Luật sở hữu trí tuệ 2005).

Hình thức xử phạt hành chính đối với hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp:

• Buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại. Hình thức này được áp dụng phải đáp ứng các điều kiện sau đây:

• • Hàng hoá có giá trị sử dụng;
  • Yếu tố xâm phạm đã được loại bỏ khỏi hàng hoá;
  • Việc phân phối, sử dụng không nhằm thu lợi nhuận và không ảnh hưởng một cách bất hợp lý tới việc khai thác bình thường quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ, trong đó ưu tiên mục đích nhân đạo, từ thiện hoặc phục vụ lợi ích xã hội;
  • Người được phân phối, tiếp nhận để sử dụng không phải là khách hàng tiềm năng của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ.

(Căn cứ khoản 1 Điều 30 Nghị định 105/2006/NĐ-CP).

• Buộc tiêu hủy: Biện pháp này được áp dụng trong trường hợp không hội đủ các điều kiện để áp dụng biện pháp buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại.

(Căn cứ Điều 31 Nghị định 105/2006/NĐ-CP).

• Tịch thu: Biện pháp tịch thu hàng hoá giả mạo về sở hữu trí tuệ được áp dụng trong trường hợp cấp thiết để bảo đảm chứng cứ không bị tiêu huỷ, tẩu tán, thay đổi hiện trạng hoặc ngăn ngừa khả năng dẫn đến hành vi xâm phạm tiếp theo.

4. Thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp

Thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ:

• Cơ quan Tòa án;
• Thanh tra;
• Quản lý thị trường;
• Hải quan;
• Công an;
• Ủy ban nhân dân các cấp.

Việc áp dụng biện pháp dân sự, hình sự thuộc thẩm quyền của Toà án. Trong trường hợp cần thiết, Tòa án có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.

Việc áp dụng biện pháp hành chính thuộc thẩm quyền của các cơ quan Thanh tra, Công an, Quản lý thị trường, Hải quan, Uỷ ban nhân dân các cấp.

Trong trường hợp cần thiết, các cơ quan này có thể áp dụng biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.

(Căn cứ Điều 200 Luật sở hữu trí tuệ 2005).

5. Giám định hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp

Giám định về sở hữu trí tuệ là việc tổ chức, cá nhân có thẩm quyền sử dụng kiến thức, nghiệp vụ chuyên môn để đánh giá, kết luận về những vấn đề có liên quan đến vụ việc xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Giám định về sở hữu trí tuệ bao gồm các nội dung sau đây:

• Xác định phạm vi bảo hộ của đối tượng quyền sở hữu trí tuệ;
• Xác định đối tượng được xem xét có đáp ứng các điều kiện để bị coi là yếu tố xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hay không;
• Xác định có hay không sự trùng, tương đương, tương tự, gây nhầm lẫn, khó phân biệt hoặc sao chép giữa đối tượng được xem xét với đối tượng được bảo hộ;
• Xác định giá trị quyền sở hữu trí tuệ, xác định giá trị thiệt hại.

(Căn cứ khoản 1 Điều 201 Luật sở hữu trí tuệ 2005, khoản 9 Điều 1 Nghị định 119/2010/NĐ-CP).

Xâm phạm kiểu dáng công nghiệp không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của chủ sở hữu mà còn làm suy giảm tính minh bạch và công bằng trong hoạt động kinh doanh. Do đó, các biện pháp ngăn ngừa và xử lý vi phạm cần được hoàn thiện và thực thi mạnh mẽ hơn, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các cá nhân, doanh nghiệp cũng như tạo động lực cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Luật Thái An là đơn vị tư vấn uy tín trong lĩnh vực xâm phạm kiểu dáng công nghiệp. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu, Luật Thái An cam kết cung cấp các dịch vụ tư vấn toàn diện, từ xác minh vi phạm đến đề xuất biện pháp xử lý hiệu quả. Đơn vị hỗ trợ khách hàng bảo vệ quyền lợi hợp pháp, ngăn chặn hành vi xâm phạm, đồng thời giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.