Thời hạn xóa án tích là một vấn đề thu hút được nhiều sự quan tâm của mọi người. Tùy từng trường hợp mà thời hạn xóa án tích được tính khác nhau để đảm bảo nguyên tắc, khách quan, công bằng. Để hiểu hơn về vấn đề này, Công ty Luật Thái An xin được tư vấn về vấn đề thời hạn xóa án tích trong bài viết dưới đây.
1.Cơ sở pháp lý quy định thời hạn xóa án tích
Cơ sở pháp lý quy định thời hạn xóa án tích là Điều 73 Bộ Luật Hình sự 2015; sửa đổi, bổ sung 2017.
2. Khái niệm xóa án tích?
Theo nghĩa hiểu thông thường, xóa án tích là xóa bỏ việc mang án tích, theo đó người được xóa án tích được sự công nhận coi như chưa bị kết án đối với người trước đó đã bị tòa án xét xử, kết tội.
Điều 69 BLHS năm 2015 đã quy định:
1. Người bị kết án được xóa án tích theo quy định tại các điều từ Điều 70 đến Điều 73 của Bộ luật này.
Người được xóa án tích coi như chưa bị kết án.
2. Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích.
Đây là quy định mới, sẽ có hai trường hợp án tích và xóa án tích sẽ không đặt ra. Đó là khi người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, lỗi vô ý về tội phạm nghiêm trọng có thể chịu hình phạt, nhưng không bị coi là có án tích hoặc người bị kết án về mọi loại tội nếu được miễn hình phạt thì cũng được coi là không có án tích.
Do đó khi một người được xóa án tích mà phạm tội mới thì tòa án không được căn cứ vào tiền án đã được xóa án tích để xác định tái phạm hay tái phạm nguy hiểm. Tuy nhiên người bị kết án trong trường hợp này vẫn phải tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm tội mới mà họ chưa chấp hành bản án trước đó.
Chế định xóa án tích được đặt ra thể hiện sâu sắc chính sách nhân đạo của nhà nước đối với người phạm tội. Chính sách này tỏ ra rất hiệu quả khi đã khuyến khích người bị kết án chấp hành nghiêm chỉnh bản án và tuân thủ pháp luật sau khi đã chấp hành xong bản án.
===>>> Xem thêm: Quy định về xóa án tích như nào.
3. Quy định của pháp luật về thời hạn xóa án tích
Thời hạn xóa án tích được quy định tại Điều 73 BLHS 2015. Trong đó quy định thời hạn xóa án tích với các trường hợp như sau:
- Thời hạn xóa án tích được căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên. Thời hạn này được tính từ ngày người bị kết án chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách của án treo hoặc ngày hết thời hiệu thi hành bản án.
Đối với trường hợp này, thời gian xóa án tích của người bị kết án đương nhiên được xóa án tích theo Điều 70, xóa án tích theo quyết định của Tòa án Điều 71 BLHS khi đã chấp hành xong hình phạt chính hoặc thời gian thử thách án treo, chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án thì được xóa án tích.
Một bản án có thể có nhiều hình phạt bổ sung nhưng chỉ có duy nhất một hình phạt chính hoặc có trường hợp vừa có hình phạt chính, hình phạt bổ sung. Các hình phạt chính có thể là: tù có thời hạn, chung thân, tử hình.. Các hình phạt bổ sung như: phạt tiền, cấm cư trú, quản chế… Tuy nhiên, khi tính thời hạn thi hành bản án thì chỉ có thể căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên. Điều này sẽ có lợi cho người phạm tội.
Thời gian thử thách là thời gian cần thiết để cho người được hưởng án treo chứng tỏ sự tự cải tạo của mình trong điều kiện không bị cách ly khỏi đời sống xã hội và được Tòa án ấn định. Được giao cho cơ quan nhà nước hoặc tổ chức xã hội nơi người đó làm việc hoặc thường trú để theo dõi giáo dục. Đó là ràng buộc pháp !í đối với người bị án và để cơ quan có trách nhiệm kiểm tra kết quả sự tự cải tạo của người này.
Khi một người bị kết án thì Tòa án sẽ quy định thời hiệu để thi hành bản bán đã tuyên. Tùy vào trường hợp khác nhau mà thời hiệu thi hành bản án khác nhau. Khi hết thời hạn đó thì người bị kết án, pháp nhân thương mại bị kết án không phải chấp hành bản án đã tuyên.
===>>> Xem thêm: Thời hiệu thi hành bản án.
Ví dụ: A bị tuyên hình phạt tù 10 năm đồng thời bị áp dụng hình phạt bổ sung quản chế 04 năm, thì chúng ta phải dựa vào hình phạt tù 10 năm để xác định thời hạn xóa án tích của A là 03 năm (trong trường hợp đương nhiên xóa án tích) hoặc 05 năm (trong trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án) chứ không được dựa vào thời hạn 04 năm quản chế để xác định thời hạn xóa án tích.
- Trường hợp người bị kết án chưa được xóa án tích mà thực hiện hành vi phạm tội mới và bị Tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật thì thời hạn để xóa án tích cũ được tính lại kể từ ngày chấp hành xong hình phạt chính hoặc thời gian thử thách án treo của bản án mới hoặc từ ngày bản án mới hết thời hiệu thi hành.
Việc tính lại thời hạn sẽ áp dụng khi người bị kết án chưa được xóa án tích mà thực hiện hành vi phạm tội mới và bị Tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật thì thời hạn để xóa án tích cũ được tính lại kể từ ngày chấp hành xong hình phạt chính hoặc thời gian thử thách án treo của bản án mới hoặc từ ngày bản án mới hết thời hiệu thi hành. Có thể nói đây là trường hợp khá đặc biệt, theo đó để áp dụng trường hợp tính thời hiệu thi hành bản án cần đáp ứng các điều kiện sau:
-
- Người bị kết án chưa được xóa án tích
Ở quy định này, các nhà làm luật sử dụng thuật ngữ “chưa được xóa án tích” đã gây nhiều tranh cãi. Chưa được xóa nghĩ là chưa hết thời hạn xóa án tích hay hết thời hạn xóa án tích mà chưa có quyết định xóa án tích của Tòa án.
Nếu hiểu theo cách thứ hai thì việc chưa được xóa án tích sẽ áp dụng với việc xóa án tích theo quyết định của Tòa án. Người đó phải làm các thủ tục xin Tòa án xóa án tích. Hết thời hạn xóa án tích chỉ là điều kiện cần còn việc có được xóa án tích hay không là phụ thuộc vào quyết định của Tòa án. Vậy trong thời gian đó người đó phạm tội mới thì thời hạn xóa án tích sẽ được tính lại gây bất lợi cho người phạm tội.
Trong khi đó, với trường hợp đương nhiên xóa án tích điều kiện cần và đủ duy nhất là người bị kết án đã đảm bảo đủ thời hạn xóa án tích.
-
- Phạm tội mới và đã bị kết án bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật
Nếu chưa được xóa án tích là điều kiện cần thì phạm tội mới và đã bị kết án bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật là điều kiện đủ để tính lại thời hạn xóa án tích. Theo đó, người chưa được xóa án tích phải phạm tội mới và hành vi phạm tội này đã bị kết án bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật.
Như vậy nếu như phạm tội mới nhưng đang trong quá trình điều tra truy tố xét xử và bản án vẫn chưa có hiệu lực pháp luật (án sơ thẩm trong thời hạn kháng cáo, kháng nghị chẳng hạn) thì vẫn chưa làm phát sinh việc tính lại thời hạn.
- Người bị kết án trong trường hợp phạm nhiều tội mà có tội thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích, có tội thuộc trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án thì căn cứ vào thời hạn quy định tại Điều 71 BLHS, Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người đó.
Đây là quy định hoàn toàn mới so với quy định tại BLHS 1999. Theo đó, người bị kết án trong trường hợp phạm nhiều tội mà có tội thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích, có tội thuộc trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án thì căn cứ vào thời hạn quy định tại Điều 71 của Bộ luật này Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người đó.
Trường hợp này không chỉ quy định thời hạn xóa án tích mà còn quy định thẩm quyền quyết định căn cứ vào Điều 71 để quyết định. Tòa án là chủ thể có thẩm quyền quyết định việc xóa án tích và thời hạn xóa án tích sẽ dài hơn so với trường hợp đương nhiên xóa án tích.
Tuy người phạm nhiều tội thuộc hai trường hợp được đương nhiên xóa án tích và xóa án tích theo quyết định của Tòa án nhưng khi tính thời hạn xóa án tích thì luật quy định chỉ căn cứ vào Điều 71 là xóa án tích theo quyết định của Tòa án mà không căn cứ vào Điều 70 BLHS. Theo chúng tôi, điều này sẽ gây bất lợi lớn cho người phạm tội và không đảm bảo nguyên tắc có lợi cho người phạm tội. Bởi tuy được đương nhiên xóa án tích thì việc xóa án tích hay không còn phụ thuộc vào quyết định của Tòa án.
- Người được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại cũng được coi như đã chấp hành xong hình phạt.
Đây là trường hợp đặc biệt khi người phạm tội được miễn chấp hành hình phạt thì được coi như đã chấp hành xong hình phạt. Như vậy, việc miễn chấp hành hình phạt đem lại lợi thế vô cùng lớn cho người phạm tội.
Miễn chấp hành hình phạt là trường hợp người bị kết án được Tòa án quyết định cho họ không phải chấp hành một phần hoặc toàn bộ hình phạt của bản án đã tuyên khi họ có đủ các điều kiện do Bộ luật Hình sự quy định. Miễn chấp hành hình phạt được áp dụng trong giai đoạn thi hành án hình sự khi có các căn cứ theo quy định của pháp luật.
Chính vì vậy, nếu người đó được miễn chấp hành hình phạt còn lại sẽ được coi là đã chấp hành xong hình phạt.
===>>> Xem thêm: Các trường hợp được miễn hình phạt, miễn chấp hành hình phạt.
Ví dụ A bị tuyên phạt tù 05 nhưng sau khi chấp hành được 04 năm, đáp ứng đủ điều kiện để miễn hình phạt và đã được miễn 01 năm tù còn lại thì coi như A đã chấp hành xong hình phạt kể từ thời điểm chấp hành xong hình phạt năm thứ 04 và thời điểm để bắt đầu tính thời hạn xóa án tích cũng căn cứ vào đó.
Trên đây là phần tư vấn của Công ty Luật Thái An về thời hạn xóa án tích theo quy định của pháp luật. Xin lưu ý là sau thời điểm chúng tôi viết bài này, luật pháp đã có thể thay đổi các quy định liên quan. Hãy gọi tới Tổng đài tư vấn Luật Hình Sự. Bạn sẽ được tư vấn trực tiếp và chính xác nhất về các vấn đề liên quan tới tội phạm hình sự.
4. Dịch vụ luật sư bào chữa hình sự của Luật Thái An
Hiến pháp nước ta và Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành đều quy định về quyền được thuê luật sư bào chữa trong các vụ án hình sự: “Người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư bào chữa hoặc người khác bào chữa”. Sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa, người phạm tội sẽ được bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
===>> Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa
HÃY LIÊN HỆ NGAY VỚI CHÚNG TÔI ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN VÀ SỬ DỤNG DỊCH VỤ
Các lĩnh vực hành nghề chính:
* Tư vấn pháp luật: Doanh nghiệp, Đầu tư nước ngoài, Lao động, Dân sự, Hôn nhân và gia đình, Đất đai;
* Tố tụng: Dân sự, Kinh doanh thương mại, Hành chính, Lao động
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Bề dày 16+ năm kinh nghiệm Tư vấn pháp luật và Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, đầu tư, dân sự, hình sự, đất đai, lao động, hôn nhân và gia đình... Công ty Luật Thái An cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của Khách hàng.